Είδος έργου:  πολιτιστικός χώρος 

Αρχιτεκτονικά γραφεία: ALA Architects 

Κύριος χορηγός: Δήμος Ελσίνκι 

Έτος ολοκλήρωσης: 2018 

Υλικά: Ξύλο, γυαλί, σκυρόδεμα 

Συνολική έκταση: 17 100 m² 

Βραβεία:

• Δημόσια βιβλιοθήκη της χρονιάς 2019 
• Vuoden Teräsrakenne 2018 
• Βραβείο κοινού AZ Awards 
• Ευρωπαϊκό βραβείο σχεδιασμού χάλυβα 
• Βραβείο «Best in Heritage Project of Influence» 2020
• Υποψηφιότητα για το βραβείο EUmies 2019 

Γενικές πληροφορίες για την πόλη/περιφέρεια

Το έργο αποσκοπούσε αρχικά στη δημιουργία ενός κτιρίου που θα λειτουργεί ως χώρος της πόλης στην καρδιά του αστικού τοπίου και θα χαρακτηρίζεται από τον ανοιχτό του χαρακτήρα προς το κοινό, την ασφάλεια και την ελεύθερη είσοδο για όλους. 

Η στρατηγική θέση της βιβλιοθήκης Oodi, ακριβώς απέναντι από το Eduskuntatalo (Κοινοβούλιο) επιλέχθηκε σκόπιμα ως σύμβολο της διασύνδεσης μεταξύ της κυβέρνησης και των πολιτών. Η τοποθεσία επιλέχθηκε έτσι ώστε η νέα βιβλιοθήκη να βρίσκεται στο κέντρο της πολιτιστικής συνοικίας της πόλης, κοντά σε διάφορα εξέχοντα θεσμικά όργανα. 

Το Ελσίνκι προκήρυξε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για τον σχεδιασμό της μελλοντικής βιβλιοθήκης, επιμένοντας ιδιαίτερα στη βιωσιμότητά της και στην ενσωμάτωσή της στο αστικό τοπίο. 

Λύση

Το όνομα «Oodi» επιλέχθηκε για να εκφράσει ένα αίσθημα φόρου τιμής στην πόλη και τους κατοίκους της. Στα ελληνικά σημαίνει «Ωδή», ώστε να αντικατοπτρίζει τον ρόλο της βιβλιοθήκης ως ύμνο στον πολιτισμό, τη γνώση και τη δημοκρατία. 

Η δομή της βιβλιοθήκης αποτελείται κυρίως από δημόσιους χώρους, και περιλαμβάνει εκτενή επιλογή υπηρεσιών. Οι επισκέπτες μπορούν να συμμετέχουν σε πολλές δραστηριότητες και να ασχολούνται ενεργά με τα ενδιαφέροντά τους. Λειτουργεί ως μια διαρκώς εξελισσόμενη πλατφόρμα μάθησης και προσωπικής ανάπτυξης, τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες του Ελσίνκι. 

Η αρχιτεκτονική διάταξη χωρίζει τις λειτουργίες της βιβλιοθήκης σε τρία επίπεδα: ένα ισόγειο γεμάτο ζωντάνια, έναν ήρεμο επάνω όροφο και έναν ενδιάμεσο χώρο με πολλαπλές λειτουργίες. Η σχεδιαστική γενική ιδέα περιστρέφεται γύρω από τη διασύνδεση των τριών επιπέδων. Η πλατεία μπροστά από το κτίριο εκτείνεται στον εσωτερικό χώρο μέσω της γυάλινης πρόσοψης και συνδέεται με τους δημόσιους χώρους του ισογείου.  Ο τρίτος όροφος διατηρεί την παραδοσιακή ατμόσφαιρα μιας βιβλιοθήκης και περιλαμβάνει έναν εξωτερικό χώρο (Citizens’ Balcony) με θέα το αστικό τοπίο. 

Μεταξύ αυτών των δύο επιπέδων, ο πιο ζεστός χώρος είναι ο δεύτερος όροφος, ο οποίος βρίσκεται μέσα σε έναν κυρτό ξύλινο όγκο. Ο όγκος αυτός έχει επιμηκυνθεί κάθετα, δημιουργώντας συνδέσεις τόσο με τα ανώτερα όσο και με τα κατώτερα επίπεδα. 

Κριτήρια υψηλής ποιότητας (πλαίσιο, αίσθηση του χώρου, πολυμορφία, ομορφιά)

• Οι κανόνες του διαγωνισμού έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στη διασφάλιση της ενσωμάτωσης του μελλοντικού κτιρίου στον αστικό ιστό (αστική περιοχή του κόλπου Töölönlahti που είναι γνωστή για τα πολιτιστικά αξιοθέατα και τις ευκαιρίες διασκέδασης). 
• Το κτίριο ανήκει στην κατηγορία nZEB (κτίριο με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας σύμφωνα με την ταξινόμηση της ΕΕ). Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας κατασκευής χρησιμοποιήθηκαν τοπικά υλικά και ελήφθησαν υπόψη οι τοπικές κλιματικές συνθήκες. 
• Εφαρμόστηκαν αρχές του σχεδιασμού υπηρεσιών με σκοπό τη βελτίωση της εμπειρίας του πελάτη, συμπεριλαμβανομένης της διαρρύθμισης των σημάνσεων, των επίπλων και των υλικών. Η ομάδα της βιβλιοθήκης εξακολουθεί να απασχολεί εθελοντές στον σχεδιασμό νέων ιδεών για υπηρεσίες και αλλαγών στη διαρρύθμιση.  
• Για να αναδείξει την αξία της ισότητας, η βιβλιοθήκη Oodi εισήγαγε κοινές τουαλέτες για όλους ανεξαρτήτως φύλου, οι οποίες διευκολύνουν τη χρήση τους από τα παιδιά και τους γονείς. 

Διακυβέρνηση και διαχείριση

Ενώ επικεφαλής της κύριας ομάδας διαχείρισης ήταν ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Ψυχαγωγίας, υπήρχαν και αρκετές άλλες ομάδες διαχείρισης με πιο πρακτικό ρόλο στη διαδικασία υλοποίησης. 

Επί του παρόντος, στην ίδια τη βιβλιοθήκη απασχολούνται 64 υπάλληλοι, αλλά υπάρχουν πολλά ακόμη άτομα, τα οποία συμβάλλουν άμεσα ή έμμεσα στη συνέχιση της λειτουργίας της. 

Προϋπολογισμός και χρηματοδότηση

Για την κατασκευή του κτιρίου διατέθηκαν περίπου 93 εκατομμύρια ευρώ, ενώ άλλα 2 εκατομμύρια ευρώ προορίστηκαν για τον σχεδιασμό πριν από την κατασκευή, και για σχετικά έργα και σχετικές δαπάνες. Η χρηματοδότηση του έργου προήλθε κατά 69 % από τον δήμο του Ελσίνκι και το υπόλοιπο 31 % προήλθε από φινλανδικά κρατικά κονδύλια. 

Μεταβιβάσιμες ιδέες

• Κατά τον καθορισμό των κριτηρίων αξιολόγησης για έναν αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, θα πρέπει να δώσετε ιδιαίτερη έμφαση στην αποτελεσματική εναρμόνιση του κτιρίου με την τοποθεσία του στην πόλη, στη χρηστικότητα, στη βιωσιμότητα (ενεργειακή απόδοση) και στην πρακτική του σκοπιμότητα, πέραν της αρχιτεκτονικής του αξίας.  
• Ενσωματώστε τις ιδέες και την ανατροφοδότηση των κατοίκων στον προγραμματισμό και τον σχεδιασμό του νέου κτιρίου, για παράδειγμα μέσω αστικών εκδηλώσεων, εργαστηρίων, διαδικτυακών πλατφορμών και εκστρατειών. 
• Προσφέρετε συνεχή ανάπτυξη και τροποποίηση των υπηρεσιών και του σχεδιασμού, για παράδειγμα μέσω συμμετοχικής κατάρτισης προϋπολογισμού για πιλοτικά έργα.