Αρχιτεκτονικά γραφεία: Skene Catling de la Peña και Factum Foundation

Κύριος χορηγός: Factum Foundation

Αναμενόμενο έτος ολοκλήρωσης: 2026 (το έργο είναι σε εξέλιξη)

Υλικά: επαναχρησιμοποίηση υφιστάμενων ξύλινων κατασκευών, δομική κάνναβη από τοπικούς προμηθευτές, ανακαίνιση των εξωτερικών στρωμάτων σκυροδέματος

Συνολική έκταση: 525 m2

Γενικές πληροφορίες για την πόλη/περιφέρεια

Το κτίριο Toppila Silo είναι ένα από τα εναπομείναντα κτίρια του εργοστασίου παραγωγής κυτταρίνης Toppila, το οποίο σχεδιάστηκε από τους Alvar και Aino Aalto το 1931 στο Oulu.

Η αρχιτεκτονική σπουδαιότητα του αποκαλούμενου AaltoSiilo έλαβε άμεση αναγνώριση: η δομή του από χυτό σκυρόδεμα, πάχους μόλις 10 cm, θεωρήθηκε πρωτοποριακή και εξαιρετικό παράδειγμα αρμονικού συνδυασμού μηχανικής και αρχιτεκτονικής, μορφής και λειτουργίας.

Το σιλό έμεινε άδειο και εγκαταλείφθηκε όταν το εργοστάσιο έκλεισε τη δεκαετία του 1980. Όταν η περιοχή εντάχθηκε σε διαφορετική ζώνη στις αρχές της δεκαετίας του 1990, το σιλό χαρακτηρίστηκε ως εθνικά σημαντικό προστατευόμενο κτίριο.

Ενώ τα περισσότερα κτίρια του εργοστασίου αναμορφώθηκαν για διαφορετική χρήση, το AaltoSiilo παραμένει άθικτο: σε συνοχή με τον περιβάλλοντα χώρο, αλλά σε ευάλωτη κατάσταση, σε μια περιοχή με ολοένα και περισσότερο οικιστικό χαρακτήρα.

Η αναπροσαρμογή της χρήσης του εντάσσεται στην πολιτιστική στρατηγική και το αρχιτεκτονικό πρόγραμμα του Oulu, τα οποία επιδιώκουν αμφότερα τη βελτίωση του δομημένου περιβάλλοντος, από τον πολεοδομικό σχεδιασμό έως τις μικρότερες λεπτομέρειες των επιμέρους κτιρίων.

Η πόλη Oulu θα είναι η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2026. Το έργο AaltoSiilo αποτελεί εμβληματικό έργο και μελλοντική παρακαταθήκη της χρονιάς.

Λύση

Τον Αύγουστο του 2020 το αρχιτεκτονικό γραφείο Skene Catling de la Peña και το ίδρυμα Factum Foundation for Digital Technology in Preservation ανέλαβαν το κτίριο από το δημοτικό συμβούλιο του Oulu.

Από κοινού αποκαθιστούν το σιλό ώστε να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τη διατήρηση και άλλων τσιμεντένιων κτιρίων βιομηχανικής κληρονομιάς. Με τον τρόπο αυτό, δημιουργούν έναν τόπο συνάντησης για την τοπική κοινότητα που σφύζει από ζωντάνια. Το σιλό θα μετατραπεί σε δημόσιο πολυχώρο που θα λειτουργεί ως «προθήκη θαυμάτων». Μια δημόσια σάουνα, μια καφετέρια, ένα μπαρ στην ταράτσα και ένα υπαίθριο αμφιθέατρο θα προσφέρουν χώρους για κοινωνικές συναντήσεις. Επιπλέον, στο συγκεκριμένο σημείο θα κατασκευαστεί μια νέα απολύτως οικολογική δομή που θα λειτουργήσει ως ερευνητικό κέντρο.

Μία από τις πιο σύνθετες πτυχές του έργου ήταν η προσθήκη νέας σκάλας που θα διέρχεται από την ήδη υπάρχουσα τσιμεντένια κατασκευή και θα πληροί τους σημερινούς αυστηρούς οικοδομικούς κανονισμούς, ώστε να λαμβάνει υπόψη την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία και τον κίνδυνο πυρκαγιάς.

Το αποτέλεσμα είναι μια εντυπωσιακή σκάλα που περιτυλίγεται γύρω από έναν κεντρικό ανελκυστήρα και οδηγεί τους επισκέπτες στα διάφορα επίπεδα του κτιρίου, προσαρμοζόμενη στη μορφή του κτιρίου.

Ο δήμος του Oulu εξακολουθεί να συνεργάζεται με το ίδρυμα Factum Foundation για τη συντήρηση του χώρου, ιδίως στηρίζοντας την αναζήτηση χρηματοδότησης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Κριτήρια υψηλής ποιότητας (πλαίσιο, αίσθηση του χώρου, πολυμορφία, ομορφιά)

• Με τη ανακατασκευή και την αναπροσαρμογή της χρήσης του σιλό, το έργο διατηρεί ένα πολιτιστικό ορόσημο στο τοπίο της πόλης. Οι νέες δραστηριότητες που αναπτύσσονται επιτόπου θα δημιουργήσουν νέα κοινωνική και οικονομική δυναμική. Οι υφιστάμενες ξύλινες δομές επαναχρησιμοποιήθηκαν επιτόπου ή ανακυκλώθηκαν για την κατασκευή νέων χώρων, ενώ για την κατασκευή του νέου ερευνητικού κέντρου χρησιμοποιήθηκε δομική κάνναβη από τοπικούς προμηθευτές.
• Η αναπροσαρμογή της χρήσης του AaltoSiilo διαφυλάσσει την ιστορική ταυτότητα του κτιρίου, διατηρώντας την αρχιτεκτονική του αξία. Το AaltoSiilo δεν αποτελεί μόνο αρχιτεκτονικό ορόσημο, αλλά ενσαρκώνει επίσης το βιομηχανικό και οικονομικό παρελθόν της περιοχής και τον τρόπο με τον οποίο αυτό έχει επηρεάσει την κοινότητα και το φυσικό περιβάλλον της.
• Το κτίριο, οι εκθέσεις και οι εκδηλώσεις που διοργανώνονται στον χώρο θα αποτελέσουν πηγή υπερηφάνειας, ταυτότητας και απασχόλησης. Σε μεγαλύτερη κλίμακα, το έργο παρέχει μεθοδολογία αποδόμησης και πρωτόκολλο κατασκευής για την επαναχρησιμοποίηση τοπικών τσιμεντένιων τμημάτων από κατεδαφισμένους χώρους (spolia) και μικρότερων αρχιτεκτονικών δομικών στοιχείων.
• Η ομορφιά και ο αυθεντικός χαρακτήρας του έργου του Aalto διατηρούνται. Στο κτίριο προστέθηκε μια ελικοειδής σκάλα, η οποία προσαρμόζεται στη μορφή του κτιρίου. Το αποτέλεσμα είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι, το οποίο φέρνει τον επισκέπτη πολύ κοντά στο κέλυφος του κτιρίου ενώ παράλληλα, κατά μήκος της διαδρομής, ελίσσεται μεταξύ μιας εξαιρετικά εντυπωσιακής κατασκευής και μιας σειράς εκδηλώσεων.

Προγραμματισμός και διαχείριση

Όλοι οι εταίροι και οι φορείς που συνεργάζονται άμεσα για την υλοποίηση του έργου AaltoSiilo πραγματοποιούν συναντήσεις ανά τρίμηνο:

• το Τμήμα Πολεοδομικού Σχεδιασμού και οι Υπηρεσίες Πολιτισμού του δήμου Oulu,
• το Ίδρυμα Πολιτισμού Oulu — Oulu Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2026,
• το Ίδρυμα Alvar Aalto,
• το Ίδρυμα Factum Foundation,
• το αρχιτεκτονικό γραφείο Skene Catling de la Peña,
• το τεχνικό γραφείο HRW Structural Design and Max Fordham Engineers.
• Στις συζητήσεις συμμετείχαν πανεπιστήμια, σχολές αρχιτεκτονικής, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αρχιτεκτονικής και τοπικές μη κερδοσκοπικές οργανώσεις.

Προϋπολογισμός και χρηματοδότηση

Ο προϋπολογισμός του έργου εκτιμάται σε 5 εκατομμύρια ευρώ: 2 εκατομμύρια ευρώ για την αποκατάσταση και την αναμόρφωση του AaltoSiilo· 3 εκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή του νέου ερευνητικού κέντρου που συνορεύει με το οικόπεδο του σιλό και τις δημόσιες υποδομές.

Το ήμισυ της χρηματοδότησης προέρχεται από εγχώρια και διεθνή ιδρύματα· 10-20 % από τον δήμο του Oulu, 10-20 % από το φινλανδικό Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και 5-10 % από την ΕΕ.

Μεταβιβάσιμες ιδέες

Αφιερώστε αρκετό χρόνο για τον σχεδιασμό: Δώστε σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη τη δυνατότητα να αναλύσουν ενδελεχώς και να καλύψουν καίριες πτυχές του έργου πριν από την έναρξη των εργασιών κατασκευής.

Συνεργαστείτε με εταίρους που δείχνουν ενθουσιασμό, είναι πρόθυμοι να διαθέσουν τους απαραίτητους πόρους (οικονομικούς και ανθρώπινους) και να συνεργαστούν με τον αρχιτέκτονα και την ομάδα του έργου και που είναι προσηλωμένοι στην επιτυχία του έργου.

Σχεδιάστε ένα καθηλωτικό αρχιτεκτονικό έργο, το οποίο ενισχύει τον συνολικό αντίκτυπο και την αξία του έργου για τους ανθρώπους και την περιοχή.