Τέχνες του θεάματος: κλειδί για την πολιτιστική πολυμορφία της Ευρώπης
Ενώ η πλούσια πολυμορφία του τομέα αυτού στην Ευρώπη αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, αρκετά κρίσιμα εμπόδια εμποδίζουν τους συντελεστές να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους και να κυκλοφορήσουν πέραν των εθνικών συνόρων:
- o κατακερματισμός της αγοράς και του τομέα
- οι γλωσσικοί φραγμοί
- τα έξοδα μετακίνησης
- ζητήματα εφοδιαστικής
- η ασφάλιση
- τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας κ.λπ.
Εκτός από τις αρνητικές συνέπειες για τις εταιρείες και τα μέρη που φιλοξενούν παραστάσεις, τα εμπόδια αυτά στη διασυνοριακή διανομή δεν βοηθούν να αξιοποιήσει ο τομέας το δυναμικό του για να συμβάλει στην επίτευξη φιλόδοξων στόχων για την κοινωνία, την οικονομία και την ενσωμάτωση.
Τέχνες του θεάματος: κλειδί για την ανταγωνιστικότητα των κλάδων του πολιτισμού της Ευρώπης
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, οι κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργίας απασχολούν 8,7 εκατομμύρια άτομα στην ΕΕ, αριθμός που αντιστοιχεί στο 3,8 % του συνολικού εργατικού δυναμικού στην ΕΕ και αντιπροσωπεύει 1,2 εκατομμύρια επιχειρήσεις.
Οι τέχνες του θεάματος συγκαταλέγονται στους 3 πρώτους τομείς που χρηματοδοτούνται μέσω του σκέλους «Πολιτισμός» του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη», μετά την πολιτιστική κληρονομιά και τη μουσική, και είναι ένας τομέας που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δημόσια χρηματοδότηση.
Τέχνες του θεάματος: καταλυτικός ο ρόλος τους στην κοινωνία
Οι τέχνες του θεάματος έχουν μετασχηματιστική δύναμη και συχνά ενεργούν ως παράγοντες αλλαγής στην κοινωνία. Μέσω της ευαισθητοποίησης, της συλλογικής δράσης και των νέων αφηγημάτων, ο τομέας αγωνίζεται να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και τις κρίσεις της σύγχρονης κοινωνίας: τις ολοένα και πιο επισφαλείς συνθήκες εργασίας των καλλιτεχνών και των επαγγελματιών του πολιτιστικού τομέα, την υπονόμευση των δημοκρατιών και των αξιών της ΕΕ και του πολιτισμού, όλα τα ζητήματα που συνδέονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη, την ένταξη και τις ίσες ευκαιρίες.
Γιατί χρειάζεται αυτή η στήριξη
Οι τέχνες του θεάματος είναι ένας από τους τομείς που υπέστησαν τις μεγαλύτερες συνέπειες από την Covid-19 και η ανάκαμψη του τομέα μετά το τέλος της πανδημίας γίνεται εξαιρετικά αργά, όπως φάνηκε από τις ετήσιες εκθέσεις για την ενιαία αγορά του 2021 και του 2022. Οι εκτιμώμενες συνολικές απώλειες εσόδων το 2020 είναι περίπου 31 %, υπερβαίνοντας το 70 % για τομείς όπως οι τέχνες του θεάματος, η μουσική και ο κινηματογράφος.
Καθώς η κρίση ανέδειξε τις διαρθρωτικές προκλήσεις, ο τομέας πρέπει να υποστηριχθεί για την ανάπτυξη βιωσιμότητας, ισότητας και δικαιοσύνης, καθώς και νέων μοντέλων συνεργασίας.
Υπό το πρίσμα της δραματικής κατάστασης στην Ουκρανία, το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» και οι τέχνες του θεάματος τάσσονται υπέρ της προώθησης της βασικής αξίας του πολιτισμού και της δημιουργικότητας για την οικοδόμηση συμπεριληπτικών και συνεκτικών κοινωνιών που θα βασίζονται στις ευρωπαϊκές αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ένταξη, διαφορετικότητα και ισότητα των φύλων
Οι τέχνες του θεάματος είναι ένας τομέας που έχει αισθητό αντίκτυπο στην ένταξη, τη διαφορετικότητα και την ισότητα των φύλων. Διευκολύνουν την πρόσβαση διαφόρων ομάδων και κοινού σε ευρωπαϊκό πολιτιστικό και δημιουργικό περιεχόμενο, ιδίως για επαγγελματίες και συμμετέχοντες με μειονεκτικό υπόβαθρο και λιγότερες ευκαιρίες που σχετίζονται με αναπηρία ή προβλήματα υγείας, οικονομικά, κοινωνικά ή γεωγραφικά εμπόδια ή πολιτισμικές διαφορές. Ενδυναμώνουν την ισότητα των φύλων, ιδίως ως κινητήρια δύναμη της δημιουργικότητας, της οικονομικής ανάπτυξης και της καινοτομίας, και προάγουν την ισότητα των φύλων και την ενσωμάτωση της διάστασης της απαγόρευσης των διακρίσεων σύμφωνα με την εργαλειοθήκη για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου.
Βιωσιμότητα
Όσον αφορά το περιβάλλον και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, οι τέχνες του θεάματος συμβάλλουν στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ενθαρρύνοντας τους σχετικούς με το αντικείμενο φορείς να υιοθετήσουν πιο περιβαλλοντικά βιώσιμες πρακτικές και, με τον τρόπο αυτό, συμβάλλουν στην επίτευξη του συνολικού στόχου του 30 % των δαπανών του ενωσιακού προϋπολογισμού προς στόχους που αφορούν το κλίμα. Δεδομένου ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πράσινη μετάβαση μέσω της ευαισθητοποίησης, της μάθησης, της επικοινωνίας και της ανταλλαγής γνώσεων και ορθών πρακτικών, ο τομέας πρέπει να υποστηριχθεί προκειμένου να αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες που έχει για την ανάπτυξη καινοτόμων τρόπων αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών προκλήσεων.
Η νόσος COVID-19 επιτάχυνε τη συζήτηση στο πλαίσιο της ψηφιακής μετάβασης, καθώς και την ανάπτυξη εργαλείων, αλλά άφησε επίσης τον τομέα αντιμέτωπο με πολλές προκλήσεις όσον αφορά τις δεξιότητες, τα δικαιώματα, την κατανομή των εσόδων και τη δίκαιη αμοιβή των καλλιτεχνών στο συνεχώς εξελισσόμενο ψηφιακό περιβάλλον.
Ο ευεργετικός, από κοινωνική και οικονομική άποψη, ρόλος των τεχνών του θεάματος δεν έχει ακόμη αξιοποιηθεί πλήρως για τη χάραξη των ευρωπαϊκών και εθνικών πολιτικών. Αυτό οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν αξιόπιστα και συγκρίσιμα δεδομένα σχετικά με τον τομέα, τους υποτομείς του, τις λειτουργίες του και τις επιδόσεις του. Και αυτά τα στοιχεία έχουν καθοριστική σημασία για τεκμηριωμένες πολιτικές.
Με ποιο τρόπο βοηθά η Ευρωπαϊκή Ένωση
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξάγει ειδικό τομεακό κοινωνικό διάλογο με τις οργανώσεις των εργαζομένων και τις οργανώσεις εργοδοτών.
Το σκέλος «Πολιτισμός» του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» προσφέρει ειδική στήριξη στον τομέα των τεχνών του θεάματος μέσω του Perform Europe και της Ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για το θέατρο.