Soort project:  culturele faciliteit 

Architectenbureaus: ALA Architects 

Belangrijkste sponsor: stad Helsinki 

Jaar van voltooiing: 2018 

Materialen: hout, glas, beton 

Oppervlakte: 17 100 m² 

Prijzen:

• Public Library of the Year 2019 
• Vuoden Teräsrakenne 2018 
• publieksprijs, AZ Awards 
• European Steel Design Award 
• Best in Heritage Project van de Influence Award 2020
• genomineerd voor de EUmies Award 2019 

Stad/regio

Het project had in eerste instantie tot doel om een gebouw te creëren dat werkte als stedelijke ruimte in het hart van het stedelijk landschap en dat zou worden gekenmerkt door openheid voor het publiek, veiligheid en kosteloze toegang voor iedereen. 

De strategische locatie van Oodi, tegenover het Eduskuntatalo (parlementshuis), is doelbewust gekozen als symbool van de onderlinge verbondenheid tussen overheid en burgers. Op de gekozen locatie, in de nabijheid van verschillende prominente instellingen, vormt de nieuwe bibliotheek het hart van het culturele district van de stad. 

Helsinki organiseerde een architectuurprijsvraag voor het ontwerp van de toekomstige bibliotheek, waarbij duurzaamheid en inbedding in de stedelijke context belangrijke criteria waren. 

Oplossing

De naam “Oodi” werd gekozen als eerbetoon aan de stad en haar inwoners. “Oodi” betekent “ode” een weerspiegelt de rol van de bibliotheek als een viering van cultuur, kennis en democratie. 

De bibliotheek bestaat hoofdzakelijk uit openbare ruimten waar een uitgebreide selectie aan diensten wordt aangeboden. Bezoekers kunnen deelnemen aan talrijke activiteiten en zich op proactieve wijze bezighouden met hun interesses. De bibliotheek fungeert als een zich permanent ontwikkelend platform voor leren en persoonlijke groei voor zowel inwoners als bezoekers van Helsinki. 

De architectonische indeling scheidt de functies van de bibliotheek in drie niveaus: een levendige begane grond, een rustige bovenste verdieping en een tussenverdieping met meerdere functies. Bij het ontwerp stonden de onderlinge verbindingen tussen de drie niveaus centraal. Het plein voor het gebouw strekt zich dankzij de glazen gevel uit tot binnen in het gebouw en is verbonden met de openbare ruimten van de begane grond.  Op de tweede verdieping is de sfeer die van een traditionele bibliotheek, met het “balkon van de burgers” dat uitzicht biedt op het stedelijke landschap. 

Tussen deze twee verdiepingen is de eerste verdieping, die is geplaatst in een gewelfde houten massa, de meest intieme ruimte. De massa is verticaal uitgestrekt en er zijn verbindingen met de lagen erboven en eronder gecreëerd. 

Criteria voor een hoge kwaliteit (context, eigenheid, diversiteit, schoonheid)

• In de prijsvraag werd grote nadruk gelegd op de integratie van het toekomstige gebouw in het stedelijke weefsel (Töölönlahti, het stedelijke gebied aan de baai dat bekend staat om zijn culturele attracties en recreatiemogelijkheden). 
• Het gebouw is een BENG (bijna-energieneutraal gebouw volgens de EU-classificatie). In het bouwproces zijn lokale materialen gebruikt en is rekening gehouden met de lokale klimaatomstandigheden. 
• Om de klantervaring te verbeteren, werden ontwerpbeginselen voor diensten toegepast, die de bewegwijzering, het meubilair en de plaatsing van materialen omvatten. Het team van de bibliotheek blijft vrijwilligers betrekken bij het plannen van nieuwe dienstenconcepten en veranderingen in de indeling.  
• Als uiting van de waarde die aan gelijkheid wordt gehecht, heeft Oodi genderneutrale toiletten ingevoerd, die het gebruik door kinderen en ouders eenvoudiger maken. 

Governance en beheer

De locoburgemeester voor Cultuur en Recreatie stond aan het hoofd van het belangrijkste managementteam, terwijl verschillende andere managementgroepen een meer praktijkgerichte rol in het uitvoeringsproces speelden. 

De bibliotheek zelf heeft momenteel 64 personeelsleden, maar veel anderen dragen direct of indirect bij tot de continuïteit van de bedrijfsvoering. 

Begroting en financiering

Voor de fysieke bouw werd ongeveer 93 miljoen EUR toegewezen, plus naar schatting 2 miljoen EUR voor de planning, projecten en gerelateerde kosten voorafgaand aan de bouw. De financiering voor het project was voor 69 % afkomstig van de stad Helsinki en voor 31 % uit Finse nationale fondsen. 

Overdraagbare ideeën

• Leg bij het vaststellen van de evaluatiecriteria voor een architectuurprijsvraag veel nadruk op een harmonieuze inbedding van het gebouw in de stedelijke omgeving en op de bruikbaarheid, duurzaamheid (energie-efficiëntie) en praktische haalbaarheid ervan, naast de architectonische merites.  
• Neem ideeën en feedback van inwoners op in de planning en het ontwerp van het nieuwe gebouw, bijvoorbeeld door middel van stedelijke evenementen, workshops, onlineplatforms en campagnes. 
• Voorzie in een voortdurende ontwikkeling en aanpassing van de diensten en het ontwerp, bijvoorbeeld aan de hand van een participatieve begroting voor proefprojecten.