Wenen: stadsplanning voor en met vrouwen
Uitgebreide wijkontwikkeling in Aspern Seestadt.
- Land:
-
Oostenrijk
- Type of project :
- Governance
- Size of city/region:
- Above 1 million inhabitants

Belangrijkste feiten
Architectenbureau:
- Tovatt Architects & Planners (masterplan);
- “Score of public space” door Gehl Architects ApS, veel planningsstudio’s voor architectuur, parken en openbare ruimte.
Belangrijkste sponsor: Wien 3420 Aspern Development AG (stad Wenen, Bundesimmobiliengesellschaft, Vienna Insurance Group, Erste Bank)
Jaar van voltooiing: Gestart in 2003 - lopend
Oppervlakte: 240 ha
Stad/regio
Wenen is een stad die met meer dan 25 jaar ervaring vooroploopt wat betreft genderplanning. Het bureau voor vrouwen begon in 1991 met inspanningen die op planning gericht waren, wat in 1998 resulteerde in een speciaal coördinatiebureau. Gendermainstreaming werd in 2000 een strategie voor de gehele stad, ook voor de ruimtelijke ontwikkeling. Van 2005 tot en met 2010 voerde Wenen ongeveer zestig proefprojecten op verschillende planningsniveaus uit. Deze benadering, die werd begeleid door een deskundige op het gebied van genderplanning, omvatte interdisciplinaire samenwerking tussen verschillende bestuursniveaus.
Het project Aspern Seestadt bestaat in de herontwikkeling van een voormalig vliegveld, dat plaats moet bieden aan ongeveer 10 500 woningen voor meer dan 20 000 mensen en dat 20 000 banen moet opleveren. Aspern Seestadt ligt rond een kunstmatig meer en is met 240 hectare een van de grootste ontwikkelingszones van Europa.
De uitdaging bestond erin een duurzaam en op gelijke wijze gedeeld nieuw deel van de stad te ontwikkelen gedurende een lange periode.
Oplossing
Aspern Seestadt is een voorbeeld van inclusieve, genderbewuste stadsontwikkeling aan de rand van de stad.
Bij de ontwikkelingen in Aspern Seestadt werd de nadruk gelegd op gendergerelateerde aspecten en de behoeften van vrouwen, zoals meer aandacht voor veiligheid in openbare ruimten en hun grotere aandeel aan zorgtaken, terwijl een benadering werd gehandhaafd waarbij de gebruiker centraal staat, evenals een grote nadruk op gemeenschapsvorming.
De behoeften van vrouwen werden opgenomen in het ontwerp voor het gebied en voor afzonderlijke gebouwen. Dit omvatte het ontwerp van parken, de breedte van trottoirs en toegankelijkheid, de beschikbaarheid van zitplekken in de openbare ruimte, goed verlichte straten en een polycentrische structuur met faciliteiten binnen 15 minuten lopen.
Met het centrum voor gemengd gebruik worden wonen (met projecten voor sociale, particuliere en gedeelde huisvesting), werken, cultuur en sociale infrastructuur gecombineerd.
De meeste activiteiten voor mainstreamplanning in Aspern zijn zeer genderrelevant, zoals de eerste georganiseerde winkelstraat van Oostenrijk die zorgtaken faciliteert.
Door betaalbare huisvesting aan te pakken met aandacht voor gender wordt een veilige en toegankelijke stedelijke omgeving gecreëerd waar vrouwen op elk moment van de dag vrij kunnen bewegen. Ruimten die angst veroorzaken, zoals ondergrondse parkeergarages, werden op zorgvuldige wijze ontworpen om het gevoel van veiligheid te verbeteren.
Criteria voor een hoge kwaliteit (context, eigenheid, diversiteit, schoonheid)
- De stad richtte in 2003 een projectteam op, met landeigenaren en buren. Zij konden hun behoeften en ideeën kenbaar maken en kregen een plek in de jury van de Europabrede prijsvraag voor de ontwerpbeginselen van de openbare ruimten van Aspern Seestadt.
- De nadruk lag op het ontwerp van openbare ruimten, met verschillende soorten parken, pleinen en half open ruimten die in het gebied beschikbaar moesten zijn.
- Met het project moeten duurzame vormen van stedelijke mobiliteit worden bevorderd en moet de afhankelijkheid van de auto worden beperkt. Er zijn fijnmazige wandelroutes, fietspaden en haltes voor het openbaar vervoer (bus en metro) in de nabijheid.
- De straten en openbare ruimten zijn uitsluitend naar vrouwen vernoemd, zoals de Simone-de-Beauvoir-Platz en de Janis-Joplin-Promenade, als subtiel antwoord op de historisch gangbare praktijk dat deze vooral naar mannen worden vernoemd.
- De inwoners identificeren zich sterk met de gemeenschap. Veel van hen voelen zich stedelijke voorlopers en zeggen dat het wonen in dit gebied voelt alsof ze op vakantie zijn, met name in de zomer, wanneer zij in zwemkleding van hun appartement naar het meer lopen.
Planning en beheer
Het ontwikkelingsbureau (Wien 3420 Aspern Development AG) is verantwoordelijk voor de algemene ontwikkeling van het project. De ontwikkeling en planning vinden plaats in nauwe samenwerking met het stadsbestuur, waarna de door het ontwikkelingsbureau gebouwde openbare ruimten aan de stad worden overgedragen voor het beheer ervan. Een specifieke eenheid voor gebieden voor stadsontwikkeling bij het uitvoerend bureau voor Bouw en Technologie coördineert de verschillende betrokken afdelingen van de stad.
Wien 3420 AG heeft ongeveer twintig personeelsleden. Het buurtbeheersteam heeft zes leden op locatie. Daarnaast werken veel werknemers van het stadsbestuur samen met betrekking tot verschillende onderwerpen (stadsplanning, straten, parken, bouwvergunningen, scholen, kleuterscholen ...).
Begroting en financiering
De totale begroting van het project beliep 5 miljard EUR en wordt voornamelijk gefinancierd met inkomsten van landontwikkeling en ondersteund met gemeentelijke en nationale middelen.
Overdraagbare ideeën
Het succes van Wenen ligt in het opnemen van gendermainstreaming in de omvang en uitvoering van de planning. Deze benadering omvatte verschillende gendercriteria, die met name van belang waren voor het stedelijke ontwerp, de huisvesting, het ontwerp van parken, vervoer en mobiliteit. De succesvolle uitvoering, zoals kan worden gezien in openbare parken, toont aan dat de openbare sector de zeggenschap heeft als landeigenaar en kan inspelen op de diverse behoeften van gebruikers. Een vergelijkbaar patroon is te zien in het ontwerp van straten en openbare ruimten, hoewel de impact hiervan vanwege de marktdynamiek minder is wat lokale diensten betreft.
Tips van de stad:
- Zoek sterke en betrouwbare partners die bereid zijn om lang samen te werken.
- Blijf openstaan voor uitwisselingen met anderen en denk goed na over wat moet worden geaccepteerd en wat moet worden afgewezen, blijf flexibel en oplettend, omdat wat je hebt bereikt de volgende keer mogelijk niet de juiste oplossing is.
- Zet je genderbril op om niet de helft van de mensen te vergeten.
Contactgegevens
De afdeling Stadsontwikkeling en Stadsplanning van de stad Wenen kan per e-mail worden bereikt.