Podiumkunsten: sleutel tot de culturele diversiteit van Europa

Hoewel de rijke diversiteit van de podiumkunsten in Europa een belangrijke troef is voor de Europese samenlevingen, verhinderen verschillende kritieke obstakels dat podiumkunsten hun potentieel bereiken en over de nationale grenzen heen circuleren: 

• versnippering van de markt en de sector
• taalbarrières
• reiskosten
• logistieke kwesties
• verzekering
• auteursrecht, enz.

Deze belemmeringen voor grensoverschrijdende distributie hebben niet alleen negatieve gevolgen voor de gezelschappen en gastlocaties, maar remmen ook het potentieel van de sector af om bij te dragen aan de ambities van de EU op sociaal, economisch en integratiegebied.

Podiumkunsten: sleutel tot concurrentievermogen van de culturele sectoren in Europa

Volgens cijfers van Eurostat bieden de culturele en de creatieve sector werk aan 8,7 miljoen mensen in de EU, wat overeenkomt met 3,8% van de totale beroepsbevolking en 1,2 miljoen ondernemingen. 

De podiumkunsten behoren tot de top 3 van de sectoren die worden gefinancierd via het onderdeel Cultuur van Creatief Europa. Na erfgoed en muziek is het een sector die grotendeels afhankelijk is van overheidsfinanciering. 

Podiumkunsten: een sleutelrol in de samenleving

Podiumkunsten hebben een transformerende kracht en fungeren vaak als aanjager van verandering in de samenleving. Via bewustmaking, collectieve actie en nieuwe verhalen zet de sector zich in om de uitdagingen en crises van de hedendaagse samenleving het hoofd te bieden: de steeds onzekerder arbeidsomstandigheden van kunstenaars en cultuurprofessionals, de ondermijning van democratieën en de waarden van de EU en cultuur, alle kwesties in verband met duurzame ontwikkeling, inclusie en gelijke kansen.

Waarom deze steun nodig is

De podiumkunsten zijn een van de sectoren die het zwaarst zijn getroffen door COVID-19 en het herstel van de sector na de pandemie verloopt uiterst traag, zoals blijkt uit de jaarlijkse verslagen over de eengemaakte markt van 2021 en 2022. De totale inkomstenderving in 2020 wordt geraamd op ongeveer 31 % en meer dan 70 % voor sectoren als podiumkunsten, muziek en bioscoop.

De crisis heeft duidelijk gemaakt dat de sector moet worden ondersteund bij het bouwen aan duurzaamheid, gelijkheid en rechtvaardigheid, en nieuwe samenwerkingsmodellen. 

In het licht van de dramatische situatie in Oekraïne staan Creatief Europa en podiumkunsten voor het bevorderen van de kernwaarde van cultuur en creativiteit bij de opbouw van inclusieve en hechte samenlevingen die gebaseerd zijn op de Europese waarden van eerbied voor de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en de eerbiediging van de mensenrechten. 

Inclusie, diversiteit en gendergelijkheid

De podiumkunsten vormen een sector die concrete gevolgen kan hebben voor inclusie, diversiteit en gendergelijkheid. Zij vergemakkelijken de toegang tot Europese culturele en creatieve inhoud voor een divers publiek en diverse doelgroepen, met name voor professionals, deelnemers uit kansarme milieus en personen in kwetsbare posities door een handicap of gezondheidsproblemen, economische, sociale of geografische belemmeringen of culturele verschillen. Zij bevorderen gendergelijkheid, met name als aanjager van creativiteit, economische groei en innovatie, en stimuleren gendergelijkheid en de mainstreaming van non-discriminatie in overeenstemming met de toolkit voor gendermainstreaming.

Duurzaamheid

Wat het milieu en de strijd tegen klimaatverandering betreft, dragen podiumkunsten bij aan de Europese Green Deal door kunstenaars aan te moedigen om ecologisch duurzamere praktijken toe te passen en zo bij te dragen tot de verwezenlijking van de algemene doelstelling dat 30 % van de begrotingsuitgaven van de Unie klimaatdoelstellingen ondersteunen. De sector speelt een belangrijke rol in de groene transitie door middel van bewustmaking, leren, communicatie, kennisdeling en goede praktijken. Met de nodige ondersteuning kan het volledige potentieel worden benut om innovatieve manieren te ontwikkelen om milieuproblemen aan te pakken.

COVID-19 heeft het debat in het kader van de digitale omwenteling en de ontwikkeling van instrumenten versneld, maar heeft de sector ook geconfronteerd met heel wat uitdagingen op het gebied van vaardigheden, rechten, verdeling van inkomsten en de eerlijke beloning van kunstenaars in de voortdurend veranderende digitale omgeving.

De positieve maatschappelijke en economische rol van podiumkunsten wordt nog niet volledig benut in de Europese en nationale beleidsvorming. Dat komt ook doordat betrouwbare en vergelijkbare gegevens over de sector, de subsectoren, de functies en de prestaties ervan ontbreken en van cruciaal belang zijn voor empirisch onderbouwd beleid. 

Hoe helpt de Europese Unie?

De Europese Commissie voert een specifieke sectorale sociale dialoog Live performance met werknemers- en werkgeversorganisaties.

Het onderdeel Cultuur van Creatief Europa biedt specifieke steun voor de podiumkunsten via Perform Europe en het Europees theaterinitiatief.