Rodzaj projektu: obiekt kulturalny 

Biura architektoniczne: ALA Architects 

Główny inwestor: Miasto Helsinki 

Rok ukończenia: 2018 

Materiał: drewno, szkło, beton 

Powierzchnia całkowita: 17 100 m² 

Nagrody:

• Biblioteka publiczna 2019 roku 
• Vuoden Teräsrakenne 2018 
• Nagroda publiczności AZ Awards 
• European Steel Design Award 
• Best in Heritage Project of Influence Award 2020
• Nominacja do nagrody EUmies Award 2019 

Informacje o mieście/regionie

Pierwotnym celem projektu było stworzenie budynku, który funkcjonowałby jako przestrzeń miejska w samym sercu miejskiego krajobrazu, charakteryzująca się dostępnością dla obywateli, bezpieczeństwem, z bezpłatnym wstępem dla wszystkich. 

Strategiczną lokalizację Oodi naprzeciwko Eduskuntatalo (Parlamentu) wybrano celowo jako symbol więzi między rządem a społeczeństwem. Nowa biblioteka jest zlokalizowana w centrum dzielnicy kulturalnej miasta, w pobliżu różnych ważnych instytucji. 

Ogłaszając konkurs architektoniczny na projekt przyszłej biblioteki, władze Helsinek położyły nacisk na jej zrównoważony charakter i wkomponowanie w kontekst miejski. 

Projekt

Nazwę „Oodi” wybrano, aby wyrazić hołd dla miasta i jego mieszkańców. Oznacza ona „odę” i odzwierciedla rolę biblioteki jako placówki ucieleśniającej kulturę, wiedzę i demokrację. 

Biblioteka składa się przede wszystkim z obszarów dostępnych publicznie i oferuje szeroki wybór usług. Odwiedzający mogą brać udział w licznych działaniach i aktywnie rozwijać swoje zainteresowania. Obiekt stanowi dla mieszkańców i turystów odwiedzających Helsinki stale rozwijającą się platformę nauki i rozwoju osobistego. 

Układ architektoniczny budynku dzieli funkcje biblioteki na trzy poziomy: tętniący życiem parter, spokojne najwyższe piętro i zamkniętą, wielofunkcyjną przestrzeń między nimi. Koncepcja projektu oparta jest na wzajemnym połączeniu tych trzech poziomów. Plac przed budynkiem przenika do wnętrza przez szklaną fasadę – połączono go z dostępną dla mieszkańców przestrzenią na parterze. Drugie piętro, nawiązujące do tradycyjnej atmosfery biblioteki, wyposażono w Balkon Obywatelski z widokiem na panoramę miasta. 

Pomiędzy tymi dwoma poziomami mieści się najbardziej kameralna przestrzeń – pierwsze piętro, ulokowane wewnątrz zakrzywionej drewnianej bryły. Jest ona wydłużona w pionie i tworzy połączenia z poziomami powyżej i poniżej. 

Kryteria wysokiej jakości (kontekst, genius loci, różnorodność, estetyka)

• W konkursie położono duży nacisk na integrację przyszłego budynku z tkanką miejską, uwzględniając charakter obszaru zatoki Töölönlahti, słynącego z atrakcji kulturalnych i rekreacyjnych. 
• Budynek zaprojektowano jako nZEB (budynek o niemal zerowym zużyciu energii zgodnie z klasyfikacją UE). W ramach budowy wykorzystano lokalne materiały i uwzględniono lokalne warunki klimatyczne. 
• Zastosowano zasady projektowania usług, aby poprawić doświadczenie użytkowników. Obejmują one czytelne oznakowanie, funkcjonalne wyposażenie i odpowiednie rozmieszczenie materiałów. Zespół biblioteki stale angażuje wolontariuszy w planowanie nowych usług i modyfikacji układu przestrzeni.  
• Aby podkreślić znaczenie równości, w Oodi wprowadzono toalety neutralne pod względem płci, zapewniające komfort i łatwość korzystania zarówno dzieciom, jak i rodzicom. 

Zarządzanie i kierownictwo

Podczas gdy za nadzór nad głównym zespołem zarządzającym odpowiedzialny był zastępca burmistrza ds. kultury i rekreacji, kilka innych grup zarządzających odgrywało bardziej praktyczną rolę w trakcie realizacji projektu. 

Choć biblioteka zatrudnia obecnie 64 pracowników, do jej ciągłego funkcjonowania przyczynia się bezpośrednio lub pośrednio wiele innych osób. 

Budżet i finansowanie

Na budowę Oodi przeznaczono około 93 mln euro. Dodatkowe 2 mln euro pochłonęły planowanie przed budową, projekty i inne wydatki. Miasto Helsinki sfinansowało 69 proc. projektu, a pozostałe 31 proc. pochodziło z fińskich funduszy krajowych. 

Co warto wiedzieć

• Przy ustalaniu kryteriów oceny konkursu architektonicznego, oprócz walorów architektonicznych należy położyć duży nacisk na: efektywną harmonizację budynku z jego lokalizacją w mieście, jego użyteczność, zrównoważony charakter (efektywność energetyczną) i praktyczną wykonalność.  
• Przy planowaniu i projektowaniu nowego budynku należy uwzględnić pomysły i opinie mieszkańców – na przykład w ramach zorganizowanych w tym celu wydarzeń miejskich, warsztatów, platform internetowych i kampanii. 
• Warto zapewnić ciągły rozwój i modyfikację usług i projektu, na przykład w ramach budżetu partycypacyjnego na projekty pilotażowe.