Skip to main content

Culture and Creativity

Wiersz „Zdravljica” — przesłanie europejskiej Wiosny Ludów (Słowenia)

Autorem wiersza „Zdravljica” jest słoweński poeta France Prešeren. Utwór powstał w 1844 r., a wydany został dopiero w 1848 r., po zniesieniu cenzury w Cesarstwie Habsburgów w ramach Wiosny Ludów. Napisany po słoweńsku wiersz wpłynął na rozwój słoweńskiej tożsamości, a w szerszej perspektywie – na propagowanie wolności słowa. O niesłabnącym znaczeniu „Zdravljicy” świadczyło jej przedrukowanie w 1944 r. przez partyzantów sprzeciwiających się nazizmowi, a w latach 80. i na początku lat 90. XX w. – w czasie demokratyzacji prowadzącej do uzyskania przez Słowenię niepodległości – śpiewanie jej przy różnych okazjach.

W 1991 r. siódma strofa wiersza została hymnem narodowym nowej Republiki Słowenii. Fragment ten opisuje ideał pokojowego współistnienia wszystkich narodów. Cytat z wiersza widnieje na narodowej monecie o nominale 2 euro, jest także wygrawerowany na pomniku wzniesionym w 2008 r., w trakcie prezydencji słoweńskiej, przed budynkiem „Justus Lipsius” Rady Unii Europejskiej w Brukseli.

„Zdravljica” to utwór reprezentatywny dla 1848 r. – Wiosny Ludów lub Roku Rewolucji, ważnego ruchu w historii Europy. W całej Europie literatura tworzona w językach narodowych lub językach mniejszości odgrywała ważną rolę w rozbudzaniu uczuć narodowych oraz dążenia do zniesienia cenzury i poszanowania prawa do wolności słowa. Sukcesy literackie autora utworu, Franca Prešerena, mają kluczowe znaczenie dla kształtowania się narodu słoweńskiego w oparciu o język i literaturę, jednak wiersz ten jest równocześnie przesłaniem pokojowego współistnienia narodów.

Utwór został pozytywnie przyjęty i spopularyzowany w Europie dzięki tłumaczeniom na języki germańskie i skandynawskie (lata 60 i 80. XIX w.) oraz język angielski i inne języki (od połowy XX w.). Propaguje się w nim międzynarodowego ducha integracji, co jest rzadko spotykane w przypadku hymnów narodowych.