Sektor kultury i sektor kreatywny działają w złożonym otoczeniu biznesowym, w którym są definiowane zgodnie ze standardowymi przepisami dotyczącymi przedsiębiorstw, a także praw własności intelektualnej, opodatkowania i wielu innych kwestii.
Dlatego też strategie i ustawodawstwo dotyczące tych obszarów (np. ramy prawne) powinny ułatwiać twórczość artystyczną, umożliwiać działalność gospodarczą oraz promować i pielęgnować różnorodność kulturową Europy.
Sektor kultury i sektor kreatywny – ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej
W następstwie rewolucji cyfrowej w sektorze kultury, podobnie jak w wielu innych sektorach, zachodzą ważne i dynamiczne zmiany. W reakcji na nie rządy w coraz większym stopniu dostrzegają konieczność aktualizowania przepisów, aby ramy prawne tego sektora pozostały adekwatne do zakładanych celów.
Rosnące znaczenie technologii cyfrowych w sektorze kultury rodzi potrzebę jednolitego przeglądu ustawodawstwa dotyczącego praw własności intelektualnej. Przepisy UE obowiązujące w tym obszarze muszą odzwierciedlać zmieniające się otoczenie cyfrowe, aby zapewnić ochronę praw artystów i organizacji oraz szeroki dostęp do kultury w przyszłości.
Ponadto odbiorcy i rynki w coraz większym stopniu przenoszą się do internetu. Konieczne jest stosowanie odpowiednich strategii wobec handlu online, systemu podatkowego oraz tworzenia i prowadzenia przedsiębiorstw.
Działania Komisji wspierające sektor kultury i sektor kreatywny
Komisja podejmuje szereg działań, aby ocenić ramy prawne dotyczące sektora kultury, m.in. zarządza projektami, zleca opracowania i sprawozdania oraz zapewnia wraz z państwami członkowskimi koordynację stosowania najlepszych praktyk.
Co więcej, Komisja nadzoruje znaczne postępy w reformowaniu otoczenia regulacyjnego. Oprócz projektów i platform wspieranych w ramach podprogramów Kultura i MEDIA przyjęto następujące instrumenty prawne:
- dyrektywę w sprawie utworów osieroconych, która dotyczy utworów bez wyraźnie określonego właściciela praw autorskich
- dyrektywę w sprawie zbiorowego zarządzania prawami, która obejmuje organizacje zarządzające prawami wielu osób wysuwających roszczenia do utworu chronionego prawem autorskim
- dyrektywę przedłużającą czas ochrony utrwaleń wykonań artystycznych i fonogramów do 70 lat
- Traktat z Marrakeszu o ułatwieniu dostępu do opublikowanych utworów osobom niewidomym, niedowidzącym i mającym inne zaburzenie uniemożliwiające czytanie
- traktat pekiński o artystycznych wykonaniach audiowizualnych
- ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych dotyczące pomocy państwa, w którym określono warunki udzielania przez państwa członkowskie pomocy na kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, a także na rzecz sektora audiowizualnego bez obowiązku zgłaszania takiej pomocy Komisji.
W związku z wyzwaniami wynikającymi z ostatnich zmian w gospodarce cyfrowej Komisja zainicjowała ważną strategię i reformy ustawodawcze w ramach projektu związanego z jednolitym rynkiem cyfrowym.
Projekt ten ma zapewnić, aby otoczenie regulacyjne w sektorze kultury było adekwatne do zakładanych celów, za sprawą:
- ambitnych zamierzeń w obszarze modernizacji unijnych przepisów regulujących prawa autorskie
- aktualizacji dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych
- stabilnego systemu platform internetowych
- nowych przepisów w obszarze handlu elektronicznego regulujących blokowanie geograficzne i odpowiadających na wyzwanie, jakim jest zbieżność między środowiskiem online i światem fizycznym w stosowaniu stawek podatku od wartości dodanej (informacje na temat planu działania dotyczącego VAT).
Dalsze działania
Komisja będzie kontynuowała działania w tym obszarze polegające przede wszystkim na:
- monitorowaniu i zapewnianiu spójnego stosowania nowo przyjętego ustawodawstwa
- włączaniu zainteresowanych podmiotów w dyskusje na temat rozwoju sytuacji i potrzeby podejmowania dalszych działań, m.in. w ramach odnowionej strategii dotyczącej Europy na miarę ery cyfrowej.