Architectenbureaus: Arquitectura Anna Noguera, J2J architects 

Belangrijkste sponsor: BIMSA — Institut Barcelona Esports (IBE) — Ajuntament de Barcelona 

Jaar van voltooiing: 2018 

Materialen: geprefabriceerd gelamineerd hout  

Oppervlakte: 5 489 m² 

Prijzen:

• City of Barcelona Award 2019  
• Sustainable Construction Grand Prize van de Green Solutions Awards 2020-21 
• Sports Buildings WAF Awards 2019 
• Mapei Award for Sustainable Architecture 2019
• genomineerd voor de EUmies Award 2022 

Stad/regio

Turó de la Peira is een stadswijk met een hoge bevolkingsdichtheid en goedkope sociale woningen uit de jaren zestig aan de rand van Barcelona. In het gebied ontbrak het aan ontmoetingsplekken en groene openbare ruimten en faciliteiten.  

In de wijk stonden een verouderde sporthal en een zwembad, tussen andere gebouwen. Het zwembad was beschadigd en de onoverdekte sportplek was niet groot genoeg voor wedstrijden en veroorzaakte geluidsoverlast voor omwonenden. Daarnaast werd het stadsbeeld gekenmerkt door harde bestrating, betonnen muren en de totale afwezigheid van beplanting.  

Om de grijze en onbewoonbare omgeving om te vormen tot een groene, uitnodigende en vriendelijke plek, was ingrijpen noodzakelijk. De gemeenteraad van Barcelona besloot een architectuurprijsvraag voor het verbeteren van de sportfaciliteiten uit te schrijven.  

Oplossing

De projecten impliceerden een holistische transformatie van de locatie en de omgeving door middel van renaturalisatie en milieuherstel. 

Om meer vrije ruimte en een tuin te creëren, werden de sportvoorziening en het zwembad samengevoegd tot één gebouw. Het nieuwe sportcentrum bestaat uit twee grote overlappende ruimten: een verwarmd zwembad op de kelderverdieping en een sporthal op de bovenste verdieping.  

Het innovatieve gebouw is ontworpen om te kunnen worden geëxploiteerd met een minimaal energieverbruik en wordt gekenmerkt door thermische isolatie, waarbij de oriëntatie ten opzichte van de zon in aanmerking is genomen, dakramen en ramen met sensoren voor een efficiënte dwarsventilatie, een compacte, gedeeltelijk verzonken structuur om warmteverlies tot een minimum te beperken, en een aerothermisch systeem waarmee warmte uit de heetwaterproductie wordt teruggewonnen. De zonnepanelen op het dak genereren tot 90 % van de energiebehoeften van het gebouw. Een buitengevel met planten omringt de structuur, waardoor deze tegen de zon wordt beschermd en een bioklimatologische ruimte wordt gevormd. De groene galerij is een hydroponisch plantensysteem, dat is gekozen vanwege de lichtheid ervan, de duurzaamheid van de substraat, het waterbindend vermogen en het installatiegemak. 

Muren en massieve oppervlakken werden vervangen door hellingen, waarbij verschillende paden zijn gecreëerd en is voorzien in zitplekken en speelplaatsen voor kinderen. 

De volledige structuur, de pijlers, de roosters, de platen en de muren werden geprefabriceerd in de werkplaats en op locatie geassembleerd.

Criteria voor een hoge kwaliteit (context, eigenheid, diversiteit, schoonheid)

• In het project ligt de nadruk op de waarnemingen en gevoelens die worden overgebracht op de gebruikers van de ruimte. Natuurlijk licht, veel groen en het gebruik van hout zorgen voor een knusse sfeer, anders dan de kille sfeer die dergelijke faciliteiten vaak hebben. 
• Met de topografie in het achterhoofd ligt het gebouw half begraven, waardoor het verschil in niveau tussen de twee straten wordt overbrugd. 
• De gemeenteraad organiseerde drie projectpresentaties om de goedkeuring van de inwoners te verkrijgen. Leden van de gemeenschap kregen de gelegenheid om hun zorgen, wensen en eisen te uiten, wat het project positief heeft beïnvloed. 
• De passieve constructie op basis van architectonische criteria heeft een energie-efficiënt gebouw opgeleverd. De investering zal binnen enkele jaren worden terugverdiend door besparingen op de energiekosten. Voor de apparatuur is een platina LEED-kwalificatie behaald (LEED: Leadership in Energy and Environmental Design). 
•  Met zijn functionele diversiteit, met toegang tot externe en interne faciliteiten, beantwoordt het project aan de door de gemeenteraad van Barcelona gedane toezeggingen. 

Governance en beheer

Het project is uitgevoerd door personeel van het Sportinstituut van Barcelona, waaronder administratief, de juridisch en sportbevorderend personeel. Het speciale team van de afdeling Faciliteitenprojecten en Werkmanagement speelde een cruciale rol bij de succesvolle uitvoering ervan. 

Na het vastleggen van het project werd de uitvoering ervan gedelegeerd aan de onderneming Gemeentelijke Infrastructuren van Barcelona (BIMSA), die specifiek is opgericht voor door de overheid bevorderde bouwprojecten. 

De faciliteit wordt geëxploiteerd door de particuliere onderneming IGE BCN S.L, op basis van een concessieovereenkomst van vier jaar met de gemeenteraad van Barcelona. De onderneming is verantwoordelijk voor het onderhoud van de installaties en voor het aanbieden van sportactiviteiten aan diverse groepen. 

Begroting en financiering

De begroting van het project werd geraamd op 9 483 253 EUR voor het gebouw en 322 289 EUR voor het park. De financiering werd verstrekt door de gemeente Barcelona. 

De gemeente dekte tijdelijk de energiekosten over het eerste operationele jaar (110 000 EUR). 

De eerste oprichtingskosten moeten door de concessiehouder worden betaald (60 000 EUR voor het eerste jaar). 

Overdraagbare ideeën

• Ontwikkel een globale visie voor het project. Besteed vanaf het begin aandacht aan de verschillende systemen voor het verbruik van elektrische en thermische energie. 
• Houd vanaf de ontwerpfase rekening met het noodzakelijke onderhoud van het geëxploiteerde gebouw.  
• Zorg voor een team voor het technisch onderhoud dat bekend is met de nieuwste technologieën die op het gebouw worden toegepast en dat de installaties kan begrijpen en beheren.