Dziedzictwo kulturowe Europy to bogata i zróżnicowana mozaika ekspresji kulturalnej i twórczej, odziedziczona po poprzednich pokoleniach Europejczyków i spuścizna, którą przekażemy kolejnym generacjom.

Obejmuje obiekty naturalne i archeologiczne, muzea, zabytki, dzieła sztuki, zabytkowe miasta, dzieła literackie, muzyczne i audiowizualne oraz wiedzę, zwyczaje i tradycje mieszkańców Unii.

Dziedzictwo kulturowe wzbogaca życie obywateli, jest siłą napędową dla sektora kultury i sektora kreatywnego oraz odgrywa rolę w tworzeniu i rozwijaniu kapitału społecznego Europy. Jest to również ważny zasób dla wzrostu gospodarczego, zatrudnienia i spójności społecznej, oferujący potencjał rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich oraz promowania zrównoważonej turystyki.

Rola i działania UE

Chociaż polityka w tej dziedzinie leży przede wszystkim w gestii państw członkowskich, władz regionalnych i lokalnych, UE jest zaangażowana w ochronę i promocję dziedzictwa kulturowego Europy poprzez szereg strategii politycznych i programów.

Dziedzictwo kulturowe Europy wspierane jest przez szereg unijnych strategii politycznych, programów i funduszy, w szczególności w ramach programu „Kreatywna Europa”. Unijne polityki w innych obszarach, od badań naukowych przez innowacje, edukację, środowisko, zmianę klimatu i politykę regionalną po politykę cyfrową, w coraz większym stopniu uwzględniają kwestie dziedzictwa. W związku z tym środki finansowe na dziedzictwo kulturowe są dostępne w ramach programu „Horyzont 2020”, programu Erasmus+, programu „Europa dla obywateli” oraz europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych.

Państwa członkowskie UE kontynuują współpracę polityczną w dziedzinie dziedzictwa kulturowego za pośrednictwem Rady Ministrów ds. Edukacji, Młodzieży, Kultury i Mistrzostw, Sportu oraz otwartej metody koordynacji. Działająca od 2019 r. grupa ekspertów Komisji ds. dziedzictwa kulturowego doradza, jak wdrażać unijną politykę w zakresie dziedzictwa kulturowego. Obejmuje ona państwa członkowskie, państwa stowarzyszone, europejskie sieci dziedzictwa kulturowego, organizacje społeczeństwa obywatelskiego i organizacje międzynarodowe, a także instytucje UE.

Europejskie ramy działania w zakresie dziedzictwa kulturowego

Jedną z najważniejszych inicjatyw na szczeblu UE są europejskie ramy działania w zakresie dziedzictwa kulturowego (2018 r.), które odzwierciedlają wspólny kierunek działań związanych z dziedzictwem na szczeblu europejskim. Opierają się one na działaniach podjętych w ramach Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018, aby utrwalić i spotęgować jego sukces i trwałe oddziaływanie. Ramy te ustanawiają zbiór czterech zasad i pięciu głównych obszarów stałych działań na rzecz europejskiego dziedzictwa kulturowego:

Cztery główne zasady

• całościowe podejście
• włączanie w główny nurt/integrowanie
• kształtowanie polityki opartej na dowodach
• podejście angażujące wiele zainteresowanych stron.

Pięć obszarów stałych działań

• Europa sprzyjająca włączeniu społecznemu: uczestnictwo i dostęp dla wszystkich
• zrównoważona Europa: inteligentne rozwiązania na rzecz spójnej i zrównoważonej przyszłości
• odporna Europa: ochrona zagrożonego dziedzictwa
• bardziej innowacyjna Europa: mobilizowanie wiedzy i badań naukowych
• silniejsze globalne partnerstwo: zacieśnianie współpracy międzynarodowej.