Studios tal-arkitettura: Skene Catling de la Peña u Fondazzjoni Factum

Sponsor prinċipali: Fondazzjoni Factum

Sena ta’ tlestija mistennija: 2026 (il-proġett għadu għaddej)

Materjali: użu mill-ġdid ta’ strutturi eżistenti tal-injam, hempcrete miksub lokalment, rinnovazzjoni tas-saffi tal-konkrit ta’ barra

Erja totali: 525 m²

Belt / sfond reġjonali

It-Toppila Silo hu wieħed mill-fdalijiet tal-binjiet tal-fabbrika taċ-ċelluloża ta’ Toppila, iddisinjat minn Alvar u Aino Aalto fl-1931 f’Oulu.

Is-sinifikat arkitettorali tal-hekk imsejjaħ AaltoSiilo ġie rikonoxxut minnufih: l-istruttura tal-konkrit imferrxa tiegħu, bi ħxuna ta’ 10 cm biss, tqieset bħala rivoluzzjonarja u eżempju tajjeb tal-fużjoni bejn l-inġinerija u l-arkitettura, bejn il-forma u l-funzjoni.

Is-silo tħalla vojt u ġie abbandunat wara li l-fabbrika għalqet fis-snin 1980. Meta ż-żona ġiet allokata mill-ġdid fil-bidu tas-snin 1990, is-silo ġie elenkat bħala Bini Protett ta’ Importanza Nazzjonali.

Filwaqt li l-biċċa l-kbira tal-binjiet tal-fabbriki ngħataw skop ġdid, AaltoSiilo għadu ma ntmessx: koerenti iżda f’kundizzjoni vulnerabbli, f’żona dejjem aktar residenzjali.

L-għoti ta’ skop ġdid jidħol fl-Istrateġija Kulturali u l-Programm Arkitettorali ta’ Oulu, li t-tnejn li huma jfittxu li jtejbu l-ambjent mibni, mill-ippjanar urban sal-eqreb dettalji ta’ bini individwali.

Il-belt ta’ Oulu se tkun il-Kapitali Ewropea tal-Kultura 2026. Il-proġett AaltoSiilo hu proġett ta’ ispirazzjoni u legat futur tas-sena.

Soluzzjoni

F’Awwissu 2020, l-istudio tal-arkitettura Skene Catling de la Peña u l-Fondazzjoni Factum għat-Teknoloġija Diġitali fil-Preservazzjoni akkwistaw il-bini mill-Kunsill tal-Belt ta’ Oulu.

Flimkien, qed jirrestawraw is-silo biex jagħmluh referenza għall-preservazzjoni ta’ patrimonju industrijali konkret ieħor. Huma u jagħmlu dan, qed joħolqu post vibranti fejn tiltaqa' l-komunità lokali. Is-silo se jiġi ttrasformat fi spazju pubbliku bi skopijiet multipli li se jiffunzjona bħala “Kabinett tal-Kurjożità”. Sawna pubblika, kafetterija, bar fuq il-bejt, u anfiteatru fuq barra se jipprovdu spazji għal laqgħat soċjali. Barra minn hekk, se tinbena struttura radikalment ekoloġika ġdida fuq is-sit biex taġixxi bħala ċentru ta’ riċerka.

Wieħed mill-aktar aspetti kumplessi tal-proġett kien id-dħul ta’ taraġ ġdid li jgħaddi mill-istruttura tal-konkrit eżistenti u jissodisfa r-regolamenti stretti tal-lum dwar il-bini, li jindirizza l-aċċess għal persuni b’diżabbiltà u r-riskju ta’ nirien.

Ir-riżultat hu taraġ spettakolari li jdawwar lift ċentrali biex iwassal lill-viżitaturi għal-livelli differenti tal-bini, filwaqt li jadatta ruħu għall-forma tal-bini.

Il-belt ta’ Oulu tkompli taħdem mal-Fondazzjoni Factum biex tippreserva s-sit, b’mod partikolari billi tappoġġja t-tfittxija għall-finanzjament fil-livell nazzjonali u internazzjonali.

Kriterji għal kwalità għolja (kuntest, sens ta’ post, diversità, sbuħija)

• Permezz tal-modifika retroattiva u l-għoti ta’ skop ġdid lis-silo, il-proġett iżomm punt storiku kulturali fil-pajsaġġ. L-attivitajiet il-ġodda żviluppati fuq il-post se jiġġeneraw dinamika soċjali u ekonomika ġdida. L-istrutturi eżistenti tal-injam reġgħu ntużaw in situ jew ġew riċiklati biex jinbnew spazji ġodda, filwaqt li ntuża hempcrete li nkiseb lokalment biex jinbena ċ-ċentru ta’ riċerka ġdid.
• L-għoti ta’ skop ġdid lil AaltoSiilo jżomm l-identità storika tal-bini, filwaqt li jippreserva s-sinifikat tiegħu. AaltoSiilo mhux biss post arkitettorali importanti, iżda jinkorpora wkoll il-passat industrijali u ekonomiku tar-reġjun u kif kellu impatt fuq il-komunità u n-natura ta’ madwaru.
• Il-bini, il-wirjiet u l-avvenimenti organizzati fuq il-post se jkunu sors ta’ kburija, identità u impjieg. Fuq skala akbar, il-proġett jipprovdi metodoloġija ta’ dekostruzzjoni u protokoll tal-bini għall-użu mill-ġdid ta’ fadalijiet tal-konkrit lokali u komponenti arkitettorali iżgħar.
• Is-sbuħija u l-karattru oriġinali tax-xogħol ta’ Aalto huma ppreservati. Mal-bini ġie miżjud taraġ skulturali, li jadatta ruħu għall-forma tal-bini. Ir-riżultat hu vjaġġ stimulanti, li jwassal lill-viżitatur qrib ħafna tal-qafas tal-bini filwaqt li jimmanuvra bejn struttura drammatika ħafna u serje ta’ avvenimenti tul it-triq.

Ippjanar u mmaniġġar

Is-sħab u l-entitajiet kollha, li jikkollaboraw direttament dwar l-implimentazzjoni tal-proġett AaltoSiilo jiltaqgħu kull tliet xhur:

• Id-dipartiment tal-Ippjanar Urban u s-Servizzi Kulturali tal-Belt ta’ Oulu,
• Il-Fondazzjoni Kultura Oulu – il-Kapitali Ewropea tal-Kultura ta’ Oulu2026,
• Il-Fondazzjoni Alvar Aalto,
• Il-Fondazzjoni Factum,
• L-istudio tal-arkitettura Skene Catling de la Peña,
• L-Uffiċċju tal-Inġinerija HRW Structural Design u Max Fordham Engineers.
• L-universitajiet, l-iskejjel tal-arkitettura, il-Festival taċ-Ċinema tal-Arkitettura, u l-organizzazzjonijiet lokali mingħajr skop ta’ qligħ kienu involuti fid-diskussjonijiet.

Baġit u finanzjament

Il-baġit stmat għall-proġett hu ta’ €5 miljun: €2 miljun għar-restawr u l-invenzjoni mill-ġdid ta’ AaltoSiilo; €3 miljun għall-bini taċ-ċentru ta’ riċerka l-ġdid maġenb il-plott tas-silo u l-kumditajiet pubbliċi.

Nofs il-finanzjament ġej minn fondazzjonijiet domestiċi u internazzjonali; 10-20% mill-Belt ta’ Oulu, 10-20% mill-Ministeru Finlandiż għall-Edukazzjoni u l-Kultura, u 5-10% mill-UE.

Ideat trasferibbli

Iddedikaw biżżejjed ħin għall-ippjanar: Ippermettu lill-partijiet ikkonċernati kollha janalizzaw u jindirizzaw bir-reqqa l-aspetti kritiċi tal-proġett qabel ma tibda l-kostruzzjoni.

Aħdmu ma’ sieħeb motivat, lest li jalloka r-riżorsi meħtieġa, (baġit u staff), biex jinvolvi ruħu f’komunikazzjoni mal-arkitett u t-tim tal-proġett u li hu impenjat għas-suċċess tal-proġett.

Iddisinjaw proġett arkitettorali konvinċenti, li jtejjeb l-impatt u l-valur ġenerali tal-proġett għan-nies u l-pajsaġġ.