L-UE qed tiżviluppa approċċ integrat u ċċentrat fuq in-nies għal ambjent mibni sostenibbli, fejn l-arkitettura għandha rwol ewlieni fid-disinn tal-bini, l-ispazju pubbliku u l-pajsaġġi urbani li jikkontribwixxu għall-kwalità tal-ħajja taċ-ċittadini. 

Kif isemmi l-Pjan ta’ Ħidma tal-Kunsill tal-UE għall-Kultura 2019-2022 l-arkitettura hija b’mod ċar qasam trasversali u għandha tiġi promossa “bħala dixxiplina li tinkludi l-bilanċ it-tajjeb bejn l-aspetti kulturali, soċjali, ekonomiċi, ambjentali u tekniċi għall-ġid komuni”.

Hu għalhekk li ħafna politiki tal-UE (bħall-kostruzzjoni, l-effiċjenza enerġetika, it-tibdil fil-klima, ir-riċerka, il-koeżjoni...) jistgħu jikkontribwixxu għal ambjent mibni ta’ kwalità għolja, inklużi l-politika kulturali u l-inizjattivi elenkati hawn taħt.

L-Ewropa għandha aktar minn nofs miljun perit

Skont l-Istudju tal-2018 tal-Kunsill tal-Ewropa tal-Periti (ACE), fit-28 Stat Membru tal-UE kif ukoll fin-Norveġja, is-Serbja u l-Iżvizzera, in-numru totali stmat ta’ periti hu madwar 562,000. L-istruttura tal-proposta hija kif ġej:

• 71% tal-prattiki huma prattiki ta’ persuna waħda
• 25% huma gruppi ta’ 2 sa 5 persuni 
• 3% huma gruppi ta’ 6 sa 10

F'termini ta’ bilanċ bejn il-ġeneri l-affarijiet jidhru li qed jevolvu peress li 53% tal-periti li għandhom madwar 30 sena huma nisa, meta mqabbla ma’ 32% li għandhom fuq 50 sena.

Il-forma ġuridika turi stampa kemxejn differenti. Jekk nagħtu ħarsa lejn l-aħħar żewġ studji ACE (2016 u 2018)

• 50 sa 60% qed jaħdmu bħala periti indipendenti
• 7 sa 10% fi sħubijiet
• 20 sa 30% stabbilixxew kumpanija limitata

Qafas Politiku tal-UE kronoloġija qasira

2001: L-ewwel deskrizzjoni tal-politika

Ir-Riżoluzzjoni tal-Kunsill dwar il-kwalità arkitettonika fl-ambjenti urbani u rurali tat-12 ta’ Frar 2001 indikat l-arkitettura bħala “il-wirt ta’ għada”. Ħeġġet lill-Istati Membri biex “jippromwovu l-kwalità arkitettonika permezz ta’ politiki eżemplari tal-bini pubbliku”, inkluż permezz tal-Fondi Strutturali.

2008: Kontribut tal-arkitettura għall-iżvilupp sostenibbli

Il-konklużjonijiet tal-Kunsill dwar l-arkitettura: il-kontribut tal-kultura għall-iżvilupp sostenibbli f’Diċembru 2008, appella għall-integrazzjoni u s-sensibilizzazzjoni tal-kontribut tal-arkitettura għal “ambjent ta’ għajxien ta’ livell għoli”

Skambju ta’ politika

L-aħħar Forum Ewropew għall-Politiki Arkitettoniċi (EFAP) ippermetta l-iskambju tal-politika fost l-Istati Membri u fl-2012 ippubblika Stħarriġ dwar il-Politiki Arkitettoniċi fl-Ewropa. Matul dawn l-aħħar ftit snin, kien hemm rikonoxximent dejjem akbar tal-importanza ta’ arkitettura ta’ kwalità għall-iżvilupp sostenibbli tas-soċjetajiet Ewropej.

2018: Baukultur u tfassil ta’ politika trasversali

Id-Dikjarazzjoni ta’ Davos “Lejn Baukultur ta’ kwalità għolja għall-Ewropa”, adottata mill-Ministri Ewropej tal-Kultura u l-partijiet ikkonċernati (bħall-ACE) f’Jannar 2018. Din enfasizzat ir-rwol ċentrali tal-kultura fl-ambjent mibni u appellat għal approċċ integrat u ta’ kwalità għall-ambjent iffurmat mill-bniedem (jiġifieri l-Baukultur, li jinkludi l-arkitettura, il-wirt kulturali, l-ispazju pubbliku, il-pajsaġġ, l-infrastruttura).

Dan il-kunċett huwa fil-livell tal-UE u diskuss aktar ma’

• Diretturi Ewropej tal-Arkitettura (laqgħat informali mnedija fl-2017 mill-Ministeru Franċiż tal-Kultura għall-iskambju dwar l-iżvilupp tal-politika)
• Konferenzi Ewropej dwar il-Politika Arkitettonika (ECAP) organizzati mill-Istati Membri li għandhom il-Presidenza tal-UE

Gruppi ta’ esperti tal-Istati Membri dwar l-arkitettura

B’riżultat tal-ħidma ta’ politika mwettqa mill-2018 ’l hawn, il-Pjan ta’ Ħidma tal-Kunsill għall-Kultura 2019-2022, stabbilixxa l-ħolqien ta’ grupp tal-Metodu Miftuħ ta’ Koordinazzjoni (MMK) ta’ esperti tal-Istati Membri li jiffokaw fuq Arkitettura u Ambjent Mibni ta’ Kwalità Għolja għal Kulħadd.

F’dan il-grupp ipparteċipaw 35 espert minn 22 Stat Membru, kif ukoll l-Iżvizzera u n-Norveġja. L-ewwel laqgħa saret fi Frar 2020.

Fil-5 ta’ Ottubru 2021, filwaqt li ġabret il-konklużjonijiet tal-grupp ta’ esperti, il-Kummissjoni Ewropea ppubblikat ir-rapport “Lejn kultura kondiviża tal-arkitettura - Ninvestu f’ambjent ta’ għajxien ta’ kwalità għolja għal kulħadd”. 

Ir-rapport għandu l-għan li juri li l-kriterji għal spazju ta’ għajxien u disinn ta’ kwalità jenħtieġ li ma jkunux biss funzjonali, ekoloġiċi jew ekonomiċi iżda jissodisfaw ukoll ħtiġijiet soċjali, kulturali u psikoloġiċi kif ukoll sens ġenerali ta’ appartenenza. Abbażi ta’ ġabra ta’ studji ta’ każijiet, ir-rapport jipprovdi rakkomandazzjonijiet biex jiġu żgurati arkitettura u ambjent mibni ta’ kwalità għolja.

Il-grupp ta’ esperti stabbilixxa sinerġiji ma’ azzjonijiet rilevanti oħra tal-UE bħall-inizjattivi tal-Patt Ekoloġiku relatati mal-ambjent mibni, is-Sħubija tal-Aġenda Urbana dwar il-Kultura u l-Wirt Kulturali u l-proġett Urban Maestro ta’ Orizzont 2020 .

• Skopri aktar dwar ir-rapport Arkitettura u ambjent mibni ta’ kwalità għolja għal kulħadd

Appoġġ ta’ Ewropa Kreattiva għall-arkitettura (ta’ kwalità)

Premjijiet li jirrikonoxxu xogħol eċċellenti fl-Arkitettura Kontemporanja

Bl-appoġġ tal-programm Ewropa Kreattiva, l-Unjoni Ewropea torganizza żewġ premjijiet mal-Fondazzjoni Mies van der Rohe biex tirrikonoxxi l-kisbiet eċċellenti fl-arkitettura:

1. Premju tal-UE għall-Arkitettura Kontemporanja - il-Premju Mies van der Rohe

Mill-2001 ’l hawn, il-Premju tal-UE għall-Arkitettura Kontemporanja - il-Premju Mies van der Rohe kien l-għodda ewlenija tal-UE biex tixħet dawl fuq l-arkitettura ta’ kwalità fl-Ewropa u tippromwoviha. Huwa premju biennali li jixħet dawl fuq xogħlijiet arkitettoniċi eċċellenti mibnija madwar l-Ewropa. Minbarra l-premju prinċipali (€60,000), jinkludi wkoll il-Premju għall-Perit Emerġenti (€20,000).

• Skopri aktar dwar il-Premju Miles van der Rohe 

2. Premju tal-Arkitettura għat-Talent Żagħżugħ

Il-Premju tal-Arkitettura għat-Talent Żagħżugħ (YTAA), imniedi fl-2016 jikkumplementa l-Premju tal-UE għall-Arkitettura Kontemporanja biex jippremja l-aqwa proġetti tad-diploma tal-istudenti Ewropej tal-arkitettura u jgħinhom jagħmlu t-tranżizzjoni lejn id-dinja professjonali. L-ACE, l-Assoċjazzjoni Ewropea għall-Edukazzjoni Arkitettonika (EAAE) u La Biennale di Venezia huma sħab uffiċjali tal-YTAA.

Biex jitrawwem id-djalogu fost professjonisti żgħażagħ madwar id-dinja, fl-2018 il-YTAA nfetaħ għal żewġ pajjiżi Asjatiċi u fl-2020 għal tliet pajjiżi tal-Amerika Latina. Fl-2020 tnediet ukoll edizzjoni Asjatika awtonoma tal-YTAA (maċ-Ċina, l-Indja, il-Ġappun u l-Korea t’Isfel).

• Skopri aktar dwar il-Premju tal-Arkitettura għat-Talent Żagħżugħ

Networks u pjattaformi

Taħt il-programm Ewropa Kreattiva, l-Unjoni Ewropea/il-Kummissjoni Ewropea jappoġġjaw ukoll in-network u l-pjattaforma li ġejjin:

Kunsill tal-Ewropa tal-Periti

Il-Kunsill tal-Ewropa tal-Periti (ACE) huwa magħmul minn 43 Organizzazzjoni Membru minn 31 pajjiż fl-Ewropa: il-korpi rappreżentanti nazzjonali regolatorji u professjonali tal-arkitettura fl-Istati Membri tal-UE, is-Serbja, l-Iżvizzera u n-Norveġja.

Hu appoġġjat bħala Network Ewropew għall-attivitajiet tiegħu ta’ CONNECT ARCH (Mejju 2017 - April 2021), li għandhom l-għan li jsaħħu l-kapaċità tal-professjoni biex tiffaċċja l-isfidi kurrenti u futuri: il-mobbiltà transfruntiera u transnazzjonali, iż-żieda fil-kompetizzjoni minn barra l-UE, l-adattament għat-teknoloġiji diġitali, il-kisba ta’ ħiliet u kompetenzi ġodda. 

L-ACE jipparteċipa wkoll fil-Grupp ta’ Esperti tal-Kummissjoni dwar il-Wirt Kulturali u jikkontribwixxi għall-grupp tal-MMK dwar l-Arkitettura ta’ Kwalità Għolja. Fix-xena internazzjonali, jinnegozjaw Ftehim ta’ Rikonoxximent Reċiproku (MRA) ma’ pajjiżi terzi bħall-Kanada u r-Repubblika tal-Korea.

Pjattaforma tal-Arkitettura LINA

LINA (Tagħlim, Interazzjoni u Networking fl-Arkitettura) hija pjattaforma mibdija fl-2021 minn istituzzjonijiet u organizzazzjonijiet li kienu wara l-Pjattaforma tal-Arkitettura Futura. L-għan ta’ LINA huwa li tappoġġja l-periti emerġenti u fl-istess ħin timmobilizza l-isforzi tal-professjoni fil-ħolqien ta’ ambjent sostenibbli.

LINA tlaqqa’ flimkien l-isforzi arkitettoniċi biex jiġu indirizzati l-isfidi ambjentali u tappoġġja u xxerred ideat li jgħinu fit-twettiq tal-Patt Ekoloġiku Ewropew. Permezz ta’ riċerka, sessjonijiet ta’ ħidma, wirjiet, konferenzi u proġetti ta’ pubblikazzjoni, LINA tinkorpora l-ispirtu tal-Bauhaus Ewropea l-Ġdida, championing the development of sustainable architecture.

LINA tlaqqa’ flimkien 28 organizzazzjoni minn 23 pajjiż tal-Mediterran, li fosthom hemm diversi biennali, triennali u festivals Ewropej, mużewijiet, networks ta’ riċerka u laboratorji, djar tal-pubblikazzjoni u universitajiet. Il-fakultà tal-Arkitettura fl-Università ta’ Ljubljana tikkoordina l-inizjattiva.

Proġetti ta’ kooperazzjoni

Ta’ min nixħtu dawl fuq dawn il-proġetti ta’ kooperazzjoni kulturali li ġejjin.

Bliet umani: Nisfidaw l-iskala tal-belt (2014-2018)

Proġett li juża d-disinn bħala għodda kreattiva u sostenibbli għall-innovazzjoni mal-abitanti tal-ispazju urban immexxi miċ-Cité du design - Saint Etienne (Franza).

Bil-proġett ta’ segwitu tiegħu “SMOTIES-Xogħlijiet kreattivi f’postijiet żgħar u remoti” mill-2020 ’l hawn, il-pjattaforma se tippreżenta l-approċċ tagħha f’10 postijiet Ewropew żgħar u remoti intiżi bħala depożitarji ta’ kultura materjali u immaterjali f’riskju li tintilef.

Biennali tal-arkitetturi ta’ Tbilisi (2018 u 2020)

Il-Biennali tal-arkitettura ta’ Tbilisi nħolqot fl-2018 u tmexxiet mill-organizzazzjoni Georgiana 42 Gradusi. L-ewwel edizzjoni esplorat l-informalità tal-ispazji mibnija u ta’ għajxien tal-insedjamenti residenzjali fil-belt ta’ Tbilisi u lil hinn minnha. Taħt l-isem “Buildings Are Not Enough”, il-Biennali tal-Arkitettura ta’ Tbilisi studjat il-proċessi ta’ trasformazzjoni u l-modi tal-għajxien li ġew ivvintati mill-ġdid reċentement mill-abitanti tal-belt: il-bini ġie ttrasformat id f’id mal-bidliet fil-ħajja ta’ dawk li jgħixu fih.

X’inhu mistenni fil-programm Ewropa Kreattiva (2021-27)

Il-proposta tal-Kummissjoni Ewropea għall-programm Ewropa Kreattiva (2021-2027) tinkludi appoġġ settorjali għas-settur tal-arkitettura. L-azzjonijiet proposti għandhom jiffukaw fuq il-bini tal-kapaċità, is-sensibilizzazzjoni u l-aċċess għas-swieq.

Creative Europe support to architecture

The Creative Europe programme supports architecture through its different actions and prizes:

• prizes
• Creative Europe Networks and Creative Europe Platforms
• European Cooperation Projects
• sectorial support

EU Prize for Contemporary Architecture

The European Union organises the EU Prize for Contemporary Architecture - Mies van der Rohe Award (EUmies Awards) to recognizing excellence in built works of architecture in Europe (Architecture and Emerging) and final diploma works by recently graduated architects (Young Talent), supported through the Creative Europe programme:

Networks and platforms

The Creative Europe programme supports the following networks and platforms in the architecture sector:

European Cooperation projects

These are the European cooperation projects, that Creative Europe supports between 2021 and 2027, that are worth highlighting:

Sectorial support for architecture

The Creative Europe programme provides sectoral support to architecture and heritage for a quality built environment on top of the actions mentioned above, to address common difficulties the sector encounters.

This support includes capacity-building, promotion of Baukultur, peer learning and audience engagement in order to disseminate high-quality principles in contemporary architecture.