Architectenbureaus: Skene Catling de la Peña en Factum Foundation

Belangrijkste sponsor: Factum Foundation

Verwacht jaar van voltooiing: 2026 (project loopt nog)

Materialen: hergebruik van bestaande houten structuren, kalkhennep van lokale oorsprong, renovatie van de buitenste betonlagen

Oppervlakte: 525 m²

Stad/regio

De Toppila-silo is een van de overgebleven gebouwen van de door Alvar en Aino Aalto in 1931 ontworpen cellulosefabriek Toppila in Oulu.

De architectonische waarde van de zogenaamde AaltoSiilo werd onmiddellijk erkend: de gegoten betonnen structuur, die slechts tien centimeter dik is, werd beschouwd als baanbrekend en uitstekend voorbeeld van de combinatie van bouwkunde en architectuur en van vorm en functie.

Nadat de fabriek in de jaren 80 werd gesloten, bleef een lege en verlaten silo achter. Toen het gebied tegen het einde van de jaren 90 een nieuwe bestemming kreeg, werd de silo opgenomen op de lijst van nationale belangrijke beschermde gebouwen.

De meeste fabrieksgebouwen kregen een nieuwe functie, maar de AaltoSiilo bleef onaangeroerd: consistent, maar in een kwetsbare situatie, in een gebied dat steeds verder tot woonwijk werd omgevormd.

De herbestemming ervan past in de culturele strategie en het architectonische programma van Oulu, die beide tot doel hebben de bebouwde omgeving te verbeteren, van de stedelijke planning tot de kleinste details van afzonderlijke gebouwen.

De stad Oulu zal in 2026 Culturele Hoofdstad van Europa zijn. Het AaltoSiilo-project is een prioritair project en toekomstige erfenis van het jaar.

Oplossing

In augustus 2020 kochten architectenbureau Skene Catling de la Peña en de Factum Foundation for Digital Technology in Preservation het gebouw van de gemeenteraad van Oulu.

Samen herstellen zij de silo om hiervan een voorbeeld te maken voor het behoud van ander betonnen industrieel erfgoed. Hierbij creëren zij een levendige ontmoetingsplek voor de lokale gemeenschap. De silo zal worden omgevormd tot multifunctionele openbare ruimte die zal dienen als “rariteitenkabinet”. Een openbare sauna, een café, een bar op het dak en een amfitheater in de buitenlucht zullen ruimte bieden voor sociale contacten. Daarnaast zal op de locatie een nieuwe radicale ecologische structuur worden gebouwd, die als onderzoekscentrum moet dienen.

Eén van de lastigste aspecten van het project was de opname van een nieuwe trap die door de bestaande betonnen structuur loopt en voldoet aan de strenge bouwvoorschriften van vandaag de dag, waarbij rekening moest worden gehouden met de toegang voor mensen met een handicap en met het brandrisico.

Het resultaat is een spectaculaire trap die rond een centrale lift loopt om de bezoekers naar de verschillende verdiepingen van het gebouw te brengen en die is aangepast aan de vorm van het gebouw.

De stad Oulu blijft samenwerken met de Factum Foundation om de locatie in stand te houden, met name door steun te verlenen bij het verkrijgen van nationale en internationale financiering.

Criteria voor een hoge kwaliteit (context, eigenheid, diversiteit, schoonheid)

• Door de silo te renoveren en een nieuwe functie te geven, blijft het project een cultureel herkenningspunt in de omgeving. De nieuwe activiteiten die op de locatie worden ontwikkeld, zullen zorgen voor een nieuwe sociale en economische dynamiek. De bestaande houten structuren werden ter plaatse hergebruikt of gerecycled om nieuwe ruimten te creëren, terwijl kalkhennep van lokale oorsprong werd gebruikt voor de bouw van het nieuwe onderzoekscentrum.
• Bij de herbestemming van de AaltoSiilo blijft de historische identiteit van het gebouw bewaard en wordt de architectonische waarde ervan in stand gehouden. De AaltoSiilo is niet alleen een architectonisch herkenningspunt, maar ook een belichaming van het industriële en economische verleden van de regio en de manier waarop dit gevolgen had voor de gemeenschap en de omliggende natuur.
• Het gebouw en de op de locatie georganiseerde tentoonstellingen en evenementen zullen een bron van trots, identiteit en werkgelegenheid zijn. Op grotere schaal voorziet het project in een deconstructiemethode en bouwprotocol voor het hergebruik van lokale betonnen spolia en kleinere architectonische onderdelen.
• De schoonheid en het oorspronkelijke karakter van Aalto’s werk worden in stand gehouden. Een sculpturale trap, die is aangepast aan de vorm van het gebouw, is aan het gebouw toegevoegd. Het resultaat is een stimulerende reis, die de bezoeker zeer dicht bij de bouwschil brengt, terwijl hij zich beweegt tussen een zeer dramatische structuur en een reeks evenementen.

Planning en beheer

Alle partners en entiteiten die rechtstreeks samenwerken aan de uitvoering van het AaltoSiilo-project komen om de drie maanden bijeen:

• de afdeling Stedelijke Planning en de culturele diensten van de stad Oulu;
• de Oulu Culture Foundation — Oulu2026 European Capital of Culture;
• de Alvar Aalto Foundation;
• de Factum Foundation;
• architectenbureau Skene Catling de la Peña;
• ingenieursbureau HRW Structural Design en Max Fordham Engineers;
• Universiteiten, architectuurscholen, het Architecture Film Festival en lokale non-profitorganisaties waren betrokken bij de besprekingen.

Begroting en financiering

De geraamde begroting voor het project bedraagt 5 miljoen EUR: 2 miljoen EUR voor het herstel en de herbestemming van de AaltoSiilo; 3 miljoen EUR voor de bouw van het nieuwe onderzoekscentrum, dat aan het terrein van de silo grenst, en openbare voorzieningen.

De helft van de financiering is afkomstig van binnenlandse en internationale stichtingen; 10-20 % van de stad Oulu, 10-20 % van het Finse ministerie van Onderwijs en Cultuur en 5-10 % van de EU.

Overdraagbare ideeën

Neem ruim de tijd voor de planning: stel alle belanghebbenden in staat om de kritische aspecten van het project grondig te analyseren en te bespreken voordat de bouw begint.

Werk samen met een gemotiveerde partner die bereid is om de nodige middelen toe te wijzen (begroting en personeel) en om met de architect en het projectteam te communiceren en die begaan is met het succes van het project.

Ontwerp een overtuigend architectonisch project waarmee de totale impact en waarde van het project voor mensen en het landschap wordt verbeterd.