Studios tal-arkitettura: JSC Vilniaus Planas

Sponsor prinċipali: il-muniċipalità tal-belt ta’ Vilnius

Sena ta’ tlestija: 2022

Materjali: injam

Erja totali: 1,281 m²

Erja użata tal-art 242 m²

Premjijiet: Premju tal-UE għall-Wirt Kultural 2022

Belt / sfond reġjonali

Vilnius iddefinixxiet “10 prinċipji għall-arkitettura ta’ kwalità f’Vilnius” li huma importanti għat-tiswir tal-immaġni futura tal-belt u l-kwalità tal-ħajja tagħha. Tnejn minn dawn il-prinċipji għandhom l-għan li jippreservaw u jużaw mill-ġdid bini storiku u oġġetti ta’ patrimonju storiku u jistiednu biex il-belt tiġi żviluppata b’mod aktar sostenibbli.

Užupis, l-eqdem subborg storiku ta’ Vilnius, ġie definit bħala żona ta’ prijorità fil-Pjan Regolatorju tal-Belt ta’ Vilnius u fil-pjan ta’ mmaniġġar tal-Belt il-Qadima ta’ Vilnius. Dan għandu eżempju tajjeb ta’ wirt arkitettorali tal-injam: id-dar fi Triq Polocko 52. Meqjusa bħala waħda mill-binjiet storiċi tal-injam l-aktar sbieħ f’Vilnius, ġiet abbandunata għal għexieren ta’ snin, u dan ikkawża ħżara sinifikanti fiha.

Madankollu, fl-2019 il-Muniċipalità tal-Belt ta’ Vilnius iddeċidiet li tirrestawra l-bini u tistabbilixxi istituzzjoni kulturali ġdida - il-Mużew tal-Arkitettura Urbana tal-Injam (MUWA) bħala infrastruttura kulturali li tissodisfa l-ħtiġijiet tas-soċjetà kontemporanja.

Soluzzjoni

Mibnija fis-seklu 19, id-dar hi eżempju ta’ arkitettura urbana tal-injam b’tinqix mingħajr paragun mal-faċċata.

Ix-xogħlijiet ta’ restawr, imwettqa minn tim interdixxiplinari ta’ ħaddiema tal-injam, riċerkaturi polikromatiċi, u restoraturi, kellhom l-għan li jippreservaw l-awtentiċità tal-bini. Inżammu 80% tal-elementi oriġinali tad-dekorazzjoni esterna u 70% tal-ħitan u l-istrutturi awtentiċi. Biex inaqqas l-użu ta’ materjali ġodda, it-tim uża elementi minn bini tal-injam imwaqqa’ ieħor meta dawk mid-dar oriġinali ma setgħux jiġu salvati.

Id-dekorazzjoni tal-ħajt ta’ ġewwa ġiet ippreservata u parzjalment restawrata skont ir-riżultati tar-riċerka polikromatika.

L-MUWA jippromwovi l-arkitettura tal-injam bħala soluzzjoni sostenibbli u favur l-ambjent, u parti integrali tal-belt kontemporanja. Il-mużew jippreżenta wirja li tgħaqqad il-passat, il-preżent u l-futur tal-arkitettura tal-injam urbana fid-dinja, kif ukoll xogħlijiet minn artisti lokali, u minn studenti u gradwati tal-Akkademja tal-Arti ta’ Vilnius.

Hu stabbilixxa ukoll ċentru ta’ konsultazzjoni b’bażi tad-data ta’ nies tas-snajja’ biex tgħin lis-sidien u lir-residenti tal-bini tal-injam f’Vilnius jitgħallmu kif iżommu u jippreservaw djarhom b’mod li jkun sostenibbli u storikament sensittiv.

Ir-rinnovazzjoni tad-dar ispirat proġett simili f’Šnipiškės, subborg ieħor ta’ Vilnius, fejn hu ppjanat ċentru sperimentali ta’ arkitettura tal-injam storika u kontemporanja.

Kriterji għal kwalità għolja (kuntest, sens ta’ post, diversità, sbuħija)

Bil-Mużew tal-Arkitettura Urbana tal-Injam, il-belt irnexxielha tirrestawra u tagħti isem mill-ġdid b’mod sostenibbli lil dar tal-injam storika, li qed isservi ta’ eżempju għall-pajjiż u r-reġjun Baltiku b’mod ġenerali.

L-attivitajiet tal-mużew jikkontribwixxu għas-sensibilizzazzjoni dwar l-estetika u l-użu kontemporanju tal-wirt tal-arkitettura tal-injam fost ir-residenti u l-viżitaturi, u b’hekk il-bini storiku bbażat fuq l-injam jerġa’ jiddaħħal fil-pajsaġġ tal-belt.

Il-mużew ippubblika katalgu tal-elementi oriġinali tal-arkitettura tal-injam f’Vilnius u organizza żewġ konferenzi internazzjonali: għall-arkitettura kontemporanja tal-injam (2022) u għall-wirt tal-arkitettura tal-injam fil-bliet (2023).

Sa mill-ftuħ tiegħu, il-mużew sar punt fejn jiltaqgħu n-nies tad-distrett. Iċ-ċentru ta’ konsultazzjoni diġà għen lil madwar 100 ċittadin fil-manutenzjoni u r-restawr ta’ bini tal-injam.

Minn perspettiva artistika, id-dar fiha materjali u forom awtentiċi mill-aħħar tas-seklu 19. Id-dekorazzjoni unika tagħha tiddistingwiha minn bini residenzjali ieħor tal-injam ta’ dak iż-żmien, u tagħtiha l-karattru ta’ residenza suburbana.

Il-mużew hu eżempju ppreservat in situ tal-wirt tal-arkitettura tal-injam li jsaħħaħ l-identità viżiva ta’ Užupis, u hu post rikonoxxibbli u maħbub ħafna mir-residenti ta’ Vilnius.

Ippjanar u mmaniġġar 

6 rappreżentanti mill-Muniċipalità tal-Belt ta’ Vilnius mid-Dipartiment għall-Kultura, id-Dipartiment għall-preservazzjoni tal-wirt kulturali, id-Dipartiment għall-Immaniġġar tal-Proġetti.

Direttur tad-Direttorat tal-Mużewijiet ta’ Vilnius

3 membri tal-istaff mill-Mużew tal-Arkitettura Urbana tal-Injam.

Is-superviżjoni teknika ġiet ipprovduta mill-kumpanija JSC Vilniaus vystymo kompanija.

Baġit u finanzjament 

Il-valur totali tal-proġett hu ta’ €1,183,597 li minnhom €506,991.18 huma ffinanzjati mill-Unjoni Ewropea (Prijorità 7 “Promozzjoni ta’ impjiegi ta’ kwalità u parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol” tal-programm ta’ azzjoni ta’ investiment tal-fondi tal-Unjoni Ewropea), €676 606.63 iffinanzjati mill-Muniċipalità tal-Belt ta’ Vilnius.

Ideat trasferibbli

1. Investu ħin u riżorsi sinifikanti fid-dokumentazzjoni u r-riċerka, inklużi valutazzjonijiet arkitettoniċi, riċerka fl-arkivji u stħarriġ fuq il-post. Dan se jiżgura li l-proġett ikun allineat mad-disinn oriġinali u s-sinifikat kulturali tal-bini.
2. Stabbilixxu sħubijiet ma’ artiġjani tas-sengħa u esperti tal-wirt li għandhom ċertifikati ta’ preservazzjoni tal-wirt kulturali u għarfien espert f’teknoloġiji tradizzjonali tal-bini u tas-snajja’ biex tinżamm l-awtentiċità matul ir-restawr.
3. Agħtu prijorità lis-sostenibbiltà u l-awtentiċità: fl-użu ta’ materjali eżistenti u mminimizzaw l-introduzzjoni ta’ elementi ġodda. Stinkaw biex issibu bilanċ bejn il-preservazzjoni u r-rekwiżiti moderni, filwaqt li tiżguraw li l-bini jibqa’ funzjonali filwaqt li jibqa’ leali lejn l-għeruq storiċi u kulturali tiegħu.