Η πολιτιστική κληρονομιά είναι κοινός πόρος και κοινό αγαθό. Αυτό σημαίνει ότι η φροντίδα της κληρονομιάς μας αποτελεί επίσης κοινή ευθύνη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διακήρυξε την αρχή αυτή στην ανακοίνωση του 2014 με τίτλο «Προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης».
Οι νέες προσεγγίσεις για τη διατήρηση επικεντρώνονται στο να καταστήσουν την πολιτιστική κληρονομιά αναπόσπαστο τμήμα της τοπικής κοινότητας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ειδικοί για τη διατήρηση προσαρμόζουν τις προσπάθειές τους στη διατήρηση και την ενίσχυση ενός ολοκληρωμένου πολιτιστικού τοπίου και όχι μόνο μιας μεμονωμένης τοποθεσίας.
Η Επιτροπή αναγνωρίζει την ανάγκη να συνεχιστεί η ανάπτυξη περισσότερο συμμετοχικών μοντέλων ερμηνείας και διακυβέρνησης, που είναι καλύτερα προσαρμοσμένα στη σύγχρονη Ευρώπη, με μεγαλύτερη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχυθεί η θέση της Ευρώπης στον τομέα της διατήρησης, της αποκατάστασης και της αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ των επαγγελματιών στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς
Στο πρόγραμμα εργασιών στον πολιτιστικό τομέα 2015-2018, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζήτησε από ομάδα εμπειρογνωμόνων από 27 χώρες να προσδιορίσει «καινοτόμες προσεγγίσεις στην πολυεπίπεδη διακυβέρνηση της υλικής, άυλης και ψηφιακής κληρονομιάς, με τη συμμετοχή του δημόσιου τομέα, του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών».
Η συμμετοχική διακυβέρνηση αφορά την ενίσχυση της σχέσης μεταξύ των ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς και των επαγγελματιών. Αφορά τη συμμετοχή όλων όσοι ενδιαφέρονται ή ασχολούνται με την πολιτιστική κληρονομιά. Πρόκειται επίσης για καινοτόμο προσέγγιση που εισάγει πραγματικές αλλαγές στη διαχείριση και την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Τέλος, μπορεί να διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Εξηγήσεις για την προσέγγιση της συμμετοχικής διακυβέρνησης παρέχονται στην έκθεση του 2018 σχετικά με τη συμμετοχική διακυβέρνηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Με βάση την έκθεση, το ευρωπαϊκό πλαίσιο δράσης για την πολιτιστική κληρονομιά ζητεί μια συμμετοχική προσέγγιση για τη διαφύλαξη και τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Τονίζει επίσης την ανάγκη για νέα μοντέλα που θα εμπλέκουν τις τοπικές κοινότητες και ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων μερών σε ανοικτές, συμμετοχικές και χωρίς αποκλεισμούς διαδικασίες.
Βλ. επίσης το πρόγραμμα Faro Way του Συμβουλίου της Ευρώπης, το οποίο ενθαρρύνει τον ρόλο της κοινωνίας των πολιτών και των τοπικών κοινοτήτων στη διακυβέρνηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Προβεβλημένο έργο
NEARCH
Το NEARCH διερεύνησε τις διάφορες διαστάσεις της συμμετοχής του κοινού στη σύγχρονη αρχαιολογία. Εισήγαγε επίσης νέους τρόπους εργασίας και συνεργασίας στον τομέα: καλλιέργεια της αρχαιολογίας ως μέσου για τη συμμετοχή των ατόμων και την ανάπτυξη του αισθήματος ότι ανήκουμε στην Ευρώπη.