Αρχιτεκτονικά γραφεία:

• Tovatt Architects & Planners (γενικό σχέδιο)
• «Score of public space» από την Gehl Architects ApS πολλά στούντιο σχεδιασμού για αρχιτεκτονική, πάρκα και δημόσιους χώρους

Κύριος χορηγός: Wien 3420 Aspern Development AG (Δήμος Βιέννης, Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ακινήτων, Vienna Insurance Group, Erste Bank)

Έτος ολοκλήρωσης: Ξεκίνησε το 2003 — σε εξέλιξη

Συνολική έκταση: 240 ha

Γενικές πληροφορίες για την πόλη/περιφέρεια

Η Βιέννη θεωρείται πρωτοπόρος δήμος στον πολεοδομικό σχεδιασμό με γνώμονα την ισότητα των φύλων καθώς εφαρμόζει τέτοιο σχεδιασμό εδώ και περισσότερα από 25 χρόνια. Το Γραφείο Γυναικών ξεκίνησε προσπάθειες σχετικά με τον πολεοδομικό σχεδιασμό το 1991, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ειδικής υπηρεσίας συντονισμού το 1998. Το 2000 η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου αποτέλεσε στρατηγική σε επίπεδο δήμου, και επεκτάθηκε και στη χωροταξική ανάπτυξη. Από το 2005 έως το 2010 η Βιέννη υλοποίησε περίπου 60 πιλοτικά έργα σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού. Η προσέγγιση αυτή, η οποία καθοδηγείται από ειδικό σε θέματα σχεδιασμού με γνώμονα την ισότητα των φύλων, περιλάμβανε διεπιστημονική συνεργασία σε όλα τα διοικητικά επίπεδα.

Το έργο του Lake City Aspern συνίσταται στην ανακατασκευή πρώην εγκαταστάσεων αεροδρομίου με στόχο να διατεθούν περίπου 10 500 διαμερίσματα που θα στεγάσουν περισσότερα από 20 000 άτομα και θα δημιουργήσουν 20 000 θέσεις εργασίας. Με επίκεντρο μια τεχνητή λίμνη έκτασης 240 εκταρίων, πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες ζώνες ανάπτυξης της Ευρώπης.

Η πρόκληση ήταν η ανάπτυξη ενός βιώσιμου και ισότιμα διαμοιρασμένου νέου τμήματος της πόλης για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Λύση

Το Lake City Aspern αποτελεί παράδειγμα συμπεριληπτικής αστικής ανάπτυξης, με ευαισθητοποίηση ως προς τη διάσταση του φύλου σε μια περιφερειακή περιοχή.

Οι υποδομές που αναπτύχθηκαν στο Lake City Aspern επικεντρώθηκαν σε πτυχές που σχετίζονται με το φύλο και στις ανάγκες των γυναικών —για παράδειγμα μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση όσον αφορά την ασφάλεια στους δημόσιους χώρους και όσον αφορά τη μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην παροχή φροντίδας— διατηρώντας παράλληλα μια προσέγγιση με επίκεντρο τον χρήστη και ισχυρή έμφαση στην οικοδόμηση κοινοτήτων.

Οι ανάγκες των γυναικών ελήφθησαν υπόψη στον σχεδιασμό της περιοχής και των μεμονωμένων κτιρίων. Ο εν λόγω σχεδιασμός περιλάμβανε τον σχεδιασμό πάρκων, το πλάτος και την προσβασιμότητα των πεζοδρομίων, τη διαθεσιμότητα θέσεων σε δημόσιους χώρους, τον καλό φωτισμό των δρόμων και μια πολυκεντρική δομή με εγκαταστάσεις σε απόσταση 15 λεπτών με τα πόδια.

Το κέντρο μεικτής χρήσης συνδυάζει τη διαβίωση (με έργα κοινωνικής, ιδιωτικής και συλλογικής στέγασης), την εργασία, τον πολιτισμό και τις κοινωνικές υποδομές.

Οι περισσότερες δραστηριότητες συμπεριληπτικού σχεδιασμού στο Aspern λαμβάνουν ιδιαίτερα υπόψη τη διάσταση του φύλου, όπως ο πρώτος οργανωμένος εμπορικός δρόμος στην Αυστρία, ο οποίος διευκολύνει την παροχή φροντίδας.

Όσον αφορά την οικονομικά προσιτή στέγαση με γνώμονα το φύλο, το έργο δημιουργεί ένα ασφαλές και προσβάσιμο αστικό περιβάλλον στο οποίο οι γυναίκες μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Οι χώροι που προκαλούν άγχος, όπως οι υπόγειοι χώροι στάθμευσης, σχεδιάστηκαν προσεκτικά, ώστε να βελτιώσουν το αίσθημα ασφάλειας.

Κριτήρια υψηλής ποιότητας (πλαίσιο, αίσθηση του χώρου, πολυμορφία, ομορφιά)

• Το 2003 η πόλη συγκρότησε ομάδα έργου στην οποία συμμετείχαν ιδιοκτήτες γης και γείτονες της περιοχής. Είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν τις ανάγκες και τις ιδέες τους, ενώ τους δόθηκε θέση στην κριτική επιτροπή του πανευρωπαϊκού διαγωνισμού για τις αρχές σχεδιασμού των δημόσιων χώρων του Lake City Aspern.
• Δόθηκε έμφαση στον σχεδιασμό των δημόσιων χώρων, με διάφορες μορφές πάρκων, πλατειών και ημιυπαίθριων χώρων σε ολόκληρη την περιοχή.
• Το έργο αποσκοπεί στην προώθηση βιώσιμων τρόπων αστικής κινητικότητας και στη μείωση της εξάρτησης από τα αυτοκίνητα. Υπάρχουν πολλοί πεζόδρομοι, ποδηλατόδρομοι και στάσεις δημόσιων συγκοινωνιών (λεωφορείων και μετρό) σε κοντινές αποστάσεις.
• Οι δρόμοι και οι δημόσιοι χώροι έχουν πάρει το όνομά τους αποκλειστικά από γυναίκες —π.χ. Simone-de-Beauvoir-Platz και Janis-Joplin-Promenade— ως μια έξυπνη απάντηση στην ιστορικά διαδεδομένη πρακτική της ονομασίας τους με ονόματα ανδρών.
• Οι κάτοικοι εκφράζουν υψηλό βαθμό ταύτισης με την κοινότητα. Πολλοί αναφέρουν ότι αισθάνονται πρωτοπόροι της αστικής ανάπλασης και δηλώνουν ότι η ζωή εκεί θυμίζει διακοπές, ιδίως το καλοκαίρι όταν περπατούν από το διαμέρισμά τους έως τη λίμνη με το μαγιό.

Σχεδιασμός και διαχείριση

Ο οργανισμός ανάπτυξης (Wien 3420 Aspern Development AG) είναι υπεύθυνος για τη γενική ανάπτυξη του έργου. Η ανάπτυξη και ο σχεδιασμός πραγματοποιούνται σε στενή συνεργασία με τη δημοτική διοίκηση, καθώς οι δημόσιοι χώροι που κατασκευάζονται από τον οργανισμό ανάπτυξης στη συνέχεια παραδίδονται στον δήμο για συντήρηση. Οι διάφορες δημοτικές υπηρεσίες που εμπλέκονται συντονίζονται από ειδική μονάδα για τις περιοχές αστικής ανάπτυξης που είναι ενταγμένη στο Εκτελεστικό Γραφείο Κατασκευών και Τεχνολογίας.

Η Wien 3420 AG αποτελείται από περίπου 20 υπαλλήλους. Η ομάδα διαχείρισης γειτονιάς έχει 6 μέλη στην περιοχή. Επιπλέον, πολλοί υπάλληλοι της δημοτικής διοίκησης συνεργάζονται σε διάφορα θέματα (πολεοδομικός σχεδιασμός, δρόμοι, πάρκα, οικοδομικές άδειες, σχολεία, νηπιαγωγεία κ.λπ.).

Προϋπολογισμός και χρηματοδότηση

Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανήλθε σε 5 δισεκατομμύρια ευρώ και χρηματοδοτείται κυρίως από έσοδα που προέρχονται από την ανάπτυξη της γης και υποστηρίζεται από δημοτικά και εθνικά κονδύλια.

Μεταβιβάσιμες ιδέες

Η επιτυχία της Βιέννης έγκειται στη διάδοση της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου σε διάφορες κλίμακες σχεδιασμού και σε διάφορα καθήκοντα. Η προσέγγιση αυτή ενσωμάτωσε διάφορα κριτήρια σχετικά με το φύλο, ιδίως όσον αφορά τον πολεοδομικό σχεδιασμό, τη στέγαση, τον σχεδιασμό πάρκων, τις μεταφορές και την κινητικότητα. Η επιτυχής υλοποίηση, όπως φαίνεται στα δημόσια πάρκα, αναδεικνύει τον έλεγχο του δημόσιου τομέα ως ιδιοκτήτη γης, ώστε να καλύπτονται οι ποικίλες ανάγκες των χρηστών. Παρόμοιο μοντέλο εφαρμόζεται και στον σχεδιασμό των δρόμων και στους δημόσιους χώρους, μολονότι ο αντίκτυπός του μειώνεται στις τοπικές υπηρεσίες λόγω της δυναμικής της αγοράς.

Συμβουλές από την πόλη:

• Βρείτε ισχυρούς και αξιόπιστους εταίρους που είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν μαζί σας.
• Διατηρήστε ανοικτό πνεύμα για ανταλλαγή απόψεων με άλλους και προσέξτε τι δέχεστε και τι απορρίπτετε, και διατηρήστε την ευελιξία και την εγρήγορσή σας, καθώς αυτά που έχετε επιτύχει μπορεί να μην είναι η κατάλληλη λύση για την επόμενη φορά.
• Να βλέπετε τα πάντα από την οπτική και των δύο φύλων.