Είδος έργου: διακυβέρνηση, βιωσιμότητα 

Κύριος χορηγός: Δήμος Τουλούζης 

Έτος ολοκλήρωσης: 2023

Συνολική έκταση:  118 km² (δήμος Τουλούζης)

Γενικές πληροφορίες για την πόλη/περιφέρεια

Η Τουλούζη, η οποία βρίσκεται στη νοτιοδυτική Γαλλία, με τρία μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και με μια δυναμική αεροναυπηγική και διαστημική βιομηχανία, είναι μια πολύ ελκυστική πόλη. Κατά την τελευταία δεκαετία ο πληθυσμός της έχει αυξηθεί με μέσο όρο 5 000 κατοίκων ετησίως. Κάθε χρόνο πρέπει να κατασκευάζονται περίπου 3 500 νέες κατοικίες, ενώ και οι επαγγελματικοί χώροι πρέπει να επεκτείνονται. Ωστόσο, η επέκταση αυτή υλοποιείται μέχρι στιγμής χωρίς ένα συνολικό όραμα. 

Σε μια πυκνοκατοικημένη πόλη όπως η Τουλούζη, η πρόκληση είναι να σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε η πόλη να παραμείνει ελκυστική και βιώσιμη παρά την υψηλότερη πυκνότητα του πληθυσμού. Αυτό σημαίνει: 

• Διατήρηση των χώρων πρασίνου  
• Προώθηση ποιοτικής αρχιτεκτονικής που συμβάλλει στη διατήρηση ισχυρής ταυτότητας μέσω του δομημένου περιβάλλοντος  
• Ανάπτυξη υποδομών για δημόσιες συγκοινωνίες και για την κυκλοφορία πεζών και ποδηλάτων  
• Διασφάλιση ότι τα καταστήματα, οι υπηρεσίες και οι χώροι εργασίας βρίσκονται σε απόσταση 15 λεπτών με τα πόδια ή το ποδήλατο 

Η Τουλούζη είναι επίσης ιδιαίτερα εκτεθειμένη σε υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι και σε υπερθέρμανση των αστικών περιοχών. Οι παράγοντες αυτοί απειλούν όχι μόνο την υγεία των κατοίκων, αλλά και την τοπική βιοποικιλότητα. 

Λύση

Το 2016 η Τουλούζη δρομολόγησε το έργο Toulouse Urban Project για την παροχή καθοδήγησης όσον αφορά την αστική ανάπτυξη εν μέσω ταχύρρυθμων κατασκευών. Η πρωτοβουλία αυτή διαμορφώνει την εδαφική ανάπτυξη της πόλης με μακροπρόθεσμη προοπτική έως το 2040. Περιλαμβάνει συνεργατικές αστικές στρατηγικές και ένα κοινό όραμα μεταξύ διαφόρων ενδιαφερόμενων μερών, ενώ παράλληλα προσφέρει πρακτικές λύσεις για νέα έργα οικοδόμησης κτιρίων. Σε συνέχεια της διακήρυξης του 2018 που περιγράφει το αστικό όραμα της Τουλούζης και ενός γενικού πολεοδομικού σχεδίου για το 2019, τα ειδικά ανά συνοικία γενικά πολεοδομικά σχέδια (2023) περιγράφουν λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο το πολεοδομικό σχέδιο εφαρμόζεται σε τομείς, συνοικίες και δρόμους. 

 Η πόλη ανέπτυξε εργαλεία για εποικοδομητικό διάλογο με αρχιτέκτονες και κατασκευαστές ακινήτων, στα οποία καθορίζονται κριτήρια ποιότητας και κατευθυντήριες γραμμές για καθεμία από τις έξι κύριες συνοικίες της πόλης. Μετά από τρία χρόνια τεχνικών εργασιών και ευρείας συμμετοχής των πολιτών, το αποτέλεσμα είναι ένα σύνολο έξι φυλλαδίων, γνωστών ως «Cahiers Toulousains». 

Τα φυλλάδια αυτά καλύπτουν διάφορους τομείς πολιτικής, όπως η στέγαση, η φύση, η οικονομία, οι υποδομές και η ένταξη. Εξετάζουν ζητήματα ζωτικής σημασίας, όπως η διατήρηση της ταυτότητας της γειτονιάς, η ενίσχυση των χώρων πρασίνου, η βελτίωση των δημόσιων χώρων, η διευκόλυνση της κινητικότητας, η τόνωση της οικονομίας και ο εμπλουτισμός της αρχιτεκτονικής και της αστικής πολυμορφίας της πόλης. Κεντρικό σημείο εστίασης είναι η εξεύρεση λύσεων για το κλίμα. Για τον σκοπό αυτό, κάθε φυλλάδιο παρέχει ολιστικά μέτρα μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογής σε αυτήν για κάθε γειτονιά, ανάλογα με το εκάστοτε πλαίσιο.

Κριτήρια υψηλής ποιότητας (πλαίσιο, αίσθηση του χώρου, πολυμορφία, ομορφιά)

• Τα φυλλάδια ορίζουν κατευθυντήριες γραμμές που αφορούν το φυσικό και δομημένο πλαίσιο κάθε γειτονιάς. Παρέχουν διεξοδική ανάλυση της ταυτότητας και της αστικής εξέλιξης κάθε συνοικίας, προσφέροντας μια ιστορική, κοινωνιολογική και αρχιτεκτονική οπτική της περιοχής.  
• Οι κατευθυντήριες γραμμές των φυλλαδίων χρησιμοποιούνται σε όλα τα έργα που σχετίζονται με το δομημένο περιβάλλον. Βοηθούν τους τοπικούς διαχειριστές να αποφασίσουν αν ένα κατασκευαστικό έργο είναι συναφές ή όχι και να εξετάσουν από κοινού με τον επικεφαλής του έργου (δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα) τον τρόπο βελτίωσής του ανάλογα με το τοπικό πλαίσιο. 
• Εφαρμόστηκε μια καινοτόμος και φιλόδοξη διαδικασία συμμετοχής, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν περισσότερες από 2 000 συμμετοχές σε διάστημα ενός έτους. Η ομάδα του έργου συναντήθηκε με κατοίκους, εργαζομένους και επισκέπτες από διάφορες γειτονιές και διαφόρων ηλικιών και κοινωνικών υποβάθρων σε ολόκληρη την πόλη.  Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Ένα δελτίο ταυτότητας για καθεμία από τις έξι συνοικίες, το οποίο συμβάλλει στη διατήρηση της σύνδεσης των ανθρώπων με τους τόπους που υφίστανται αστικό μετασχηματισμό. 
• Παρότι πρόκειται για τεχνικά έγγραφα, τα φυλλάδια συντάσσονται έτσι ώστε να μπορούν να τα διαβάσουν όλοι για να ανακαλύψουν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της γειτονιάς και να κατανοήσουν την αστική ανάπτυξη στον δρόμο, τη συνοικία και την πόλη τους. 

Προγραμματισμός και διαχείριση

Το έργο τελούσε υπό τη διαχείριση ενός διευθυντή έργου και ενός υπευθύνου διαχείρισης έργου από το Τμήμα Αστικής Προοπτικής και Στρατηγικής για τρία έτη. Οι εν λόγω διαχειριστές υποστηρίζονταν από την υπηρεσία πολεοδομικού σχεδιασμού της Τουλούζης (AUAT) με πέντε αρχιτέκτονες, πολεοδόμους και αρχιτέκτονες τοπίου για το τεχνικό μέρος των φυλλαδίων. 

Συνολικά, για το έργο συνεργάστηκαν περίπου 50 τμήματα του Δήμου και της Μητρόπολης (μεταφορών, τοπικής αυτοδιοίκησης, περιβάλλοντος, πολεοδομικού σχεδιασμού, οικονομίας, δημόσιων χώρων, δημόσιων κήπων, αστικής κληρονομιάς, επικοινωνίας κ.λπ.), συμμετέχοντας σε περίπου 50 τεχνικά εργαστήρια. 

Στις διαβουλεύσεις συμμετείχαν αρχιτέκτονες και εταιρείες ακινήτων, καθώς και κάτοικοι της Τουλούζης.

Προϋπολογισμός και χρηματοδότηση

Συνολικός προϋπολογισμός: Χρηματοδότηση 1 200 000 ευρώ από τον Δήμο της Τουλούζης. 

1 000 000 ευρώ δαπανήθηκαν για μελέτες, 200 000 ευρώ για τη διαδικασία διαβούλευσης με τους πολίτες, ενώ προστέθηκε και ένα μικρό κονδύλιο για την εκτύπωση. 

Μεταβιβάσιμες ιδέες

Συμβουλές από την πόλη/περιφέρεια: 

• Ενθαρρύνετε τη συμμετοχή όλων των δημοτικών υπηρεσιών για την ανάπτυξη ενός κοινού οράματος από την πρώτη στιγμή, ώστε το γενικό πολεοδομικό σχέδιο της πόλης να αποτελέσει ευκαιρία για την ενίσχυση των υφιστάμενων ορθών πρακτικών και πηγή έμπνευσης για νέα έργα. 
• Συγκεντρώστε ισχυρή πολιτική στήριξη για το έργο με τη συμμετοχή όλων των τοπικών αιρετών αξιωματούχων στη διαδικασία.  
• Επιδείξτε καινοτόμο, φιλόδοξο και ανοιχτό πνεύμα κατά την κατάρτιση του γενικού πολεοδομικού σχεδίου, έτσι ώστε η ιστορία της πόλης και οι κατευθυντήριες γραμμές που καθορίζονται να αποτελούν πραγματικά τοπικές λύσεις.