Stiúideonna ailtireachta: Institiúid Tithíochta na nOileán Bailéarach - Institut Balear de l’Habitatge (IBAVI)

Príomhurraitheoir: IBAVI

Bliain a cuireadh an tionscadal i gcrích: 2023

Ábhair: gaineamhchloch marès, adhmad (athúsáidte, go pointe), tíleanna dín athúsáidte, tíleanna cistine lámhdhéanta

Achar iomlán: 502 m2 

Duaiseanna: Fuair IBAVI Duais Teacht Chun Cinn AR 2022 mar aitheantas ar fhorbairt a chur chuige ó Life Reusing Posidonia go Santa Eugènia.

Cúlra réigiúnach

Sa Spáinn is ó na tionscail tógála a thagann 17% d’astaíochtaí CO2 agus ina ainneoin sin níl aon díospóireacht fhorleathan ann maidir leis an tábhacht a bhaineann le hastaíochtaí ábhair a laghdú le linn obair thógála (fuinneamh liath). Dá bhrí sin tá sé ríthábhachtach athmhachnamh a dhéanamh ar na próisis thionsclaíocha le linn oibreacha tógála chomh maith le héifeachtúlacht fuinnimh an fhoirgnimh dheiridh.

De ghnáth déantar tionscadail tithíochta sóisialta sa Spáinn a dhámhachtain trí chomórtais ailtireachta a eagraíonn údaráis bhardasacha agus réigiúnacha, ach is féidir le hailtirí inmheánacha tionscadail a dhearadh freisin.

Ó bhí 2010 ann, tá Institiúid Tithíochta na nOileán Bailéarach (IBAVI) – gníomhaireacht phoiblí Aireacht Talmhaíochta, Comhshaoil agus Críche Rialtas na nOileán Bailéarach atá freagrach as tithíocht shóisialta a chur ar fáil agus a chothabháil – ag forbairt tionscadail tithíochta inmheánacha chun an buntáiste comhshaoil agus an fhéidearthacht eacnamaíoch agus tógála a bhaineann le hábhair áitiúla a úsáid a léiriú. Leis na tionscnaimh aonuaire sin féachtar le luachanna tagartha a chur ar fáil do cheanglais éifeachtúlachta fuinnimh le haghaidh comórtais ailtireachta a reáchtálfar amach anseo.

Réiteach

Mar thoradh ar thaighde a rinne IBAVI ar an bhféidearthacht tithíocht shóisialta a chur ar fáil le hollchlocha, tógadh sé aonad tithíochta in Santa Eugènia, baile beag i lár Mallorca.

Déanann an tionscadal breithniú agus nuashonrú ar an taithí a fuair IBAVI le ‘Life Reusing Posidonia’, fréamhshamhail de thithíocht inacmhainne, inbhuanaithe agus atá tíosach ar fhuinneamh in Formentera. Tar éis mhapáil na n-acmhainní in Mallorca, féachann an tionscadal le córas tógála gaineamhchloiche a fhorbairt atá níos tapa, níos saoire, níos fusa agus níos beaichte ná na foirgnimh a thóg IBAVI roimhe.

Tá na sé theach cónaithe in Santa Eugènia tógtha ar shuíomh seangharáiste ar athúsáideadh a ábhair (ballaí gaineamhchloiche, dallóga, tíleanna dín) chun foirgneamh dhá leibhéal a chruthú. Baineann na hárasáin dhéthaobhacha ar féidir siúl tríothu an leas is fearr is féidir as solas na gréine agus as an aeráil. Tá rochtain ag na tithe ar fad ar phaitió pobail lasmuigh. Tá an foirgneamh bunaithe ar chóras struchtúrtha de bhoghtaí comhthreomhara idir an t-urlár íochtair agus an t-urlár uachtair. Tá lindéir chloiche ina luí ar cholúnra de phiaraí cloiche. Ar an gcéad urlár, déanann an struchtúr ceartingearach aithris ar na piléir bhalla marès 80 x 40 cm ar urlár na talún. Tá an díon aeráilte ina luí ar thrusanna adhmaid. Tá na réisí uile idir na piléir mar an gcéanna chun an tógáil a éascú agus chun an costas breise a bhaineann le hábhair nádúrtha a úsáid a chúiteamh. Tá na fuinneoga leagtha amach ar aiseanna ceartingearacha ionas gur fusa na ballaí agus na lindéir a thógáil.

Nuair a bhaintear úsáid as cloch marès áitiúil, laghdaítear astaíochtaí carbóin áitiúla i gcomparáid le gnáthábhair a tháirgtear le breoslaí iontaise, ach ina theannta sin cuirtear feabhas ar tháimhe theirmeach agus, dá réir sin, ar an gcompord.

Critéir don ardchaighdeán (comhthéacs, ómós áite, éagsúlacht, áilleacht)

• Cuireadh an tionscadal ar bun mar thoradh ar staidéar cuimsitheach ar dhálaí suímh: gaoth, treoshuíomh gréine, báisteach, comhthéacs geoiteicniúil, moirfeolaíochta agus uirbeach, rialacháin áitiúla, dramhaíl in-athúsáidte agus ábhair áitiúla, tionscail atá ar fáil, traidisiún tógála agus ceardaíocht, fuinneamh glan atá ar fáil, bainistiú uisce timthrialla iomláin, laghdú ar an lorg éiceolaíoch, agus tíopeolaíochtaí tithíochta atá curtha in oiriúint do na cónaitheoirí féideartha.
• Nascann an tionscadal le chéile an oidhreacht, an ailtireacht agus an t-athrú aeráide. Bhí an ailtireacht thraidisiúnta ina tagairt riamh don chaoi ar féidir oibriú le barainneacht acmhainní agus leis an méid atá ar fáil go háitiúil. Is ón oileán den chuid is mó a thagann na hábhair a úsáidtear agus faightear ar bhealach inbhuanaithe iad, mar shampla, gaineamhchloch marès agus cláir foirmeánachta adhmaid athúsáidte ar a luíonn 25 cm d’fhéar mara Posidonia oceanica a úsáidtear mar insliú.
• Is é seo an foirgneamh is éifeachtúla ó thaobh fuinnimh de a thóg pearsanra IBAVI go dtí seo: aicme fuinnimh A agus éileamh bliantúil ar fhuarú agus tomhaltas téimh de 4.8 kWh/m² don bhliain 2020 agus 6.4 kWh/m² don bhliain 2050, agus, sa chás teoiriciúil, +2 ⁰C.
• Tá sé chun tairbhe don chomhshaol tithe a thógáil le hábhair agus próisis atá neamhdhíobhálach don chomhshaol, agus feabhsaíonn sé cáilíocht na beatha ar an gcostas céanna, nach mór, a bhaineann le gnáth-thógáil. Léiríonn an tionscadal go bhfeabhsaíonn foinsiú ábhar áitiúil an nasc leis an áit agus éifeachtúlacht na straitéisí bithaeráide.
• Eilimintí a dhéantar a tharrtháil ó sheanfhoirgnimh – e.g. dallóga fuinneoige, tíleanna traidisiúnta Araibise – tugann siad uathúlacht álainn do na tithe, rud atá an-neamhghnách i dtithe poiblí ar minice iad a bheith gan charachtar agus caighdeánaithe.

Rialachas agus bainistíocht

11 bhall foirne IBAVI agus 7 dteicneoir sheachtracha.

Buiséad agus maoiniú

Buiséad iomlán: €889,120.41

65% maoinithe ag IBAVI, 26% ag NextGeneration EU agus 9% maoinithe ag an rialtas náisiúnta tríd an bPlean Náisiúnta Téarnaimh agus Athléimneachta (Plan de Recuperación, Transformación y Resiliencia, PRTR).

Smaointí inaistrithe

• Cuardaigh na hacmhainní ísealcharbóin áitiúla chun aghaidh a thabhairt ar na dálaí aeráide trí réitigh éighníomhacha, agus úsáid á baint as an ailtireacht dhúchasach mar threoir.
• Déan na teicnící agus an t-eolas a fhoghlaim nó a aisghabháil maidir le tógáil le ceann amháin ar a laghad de na hacmhainní seo agus an teicníc a thabhairt cothrom le dáta chun é a dhéanamh inacmhainne.
• Forbair scileanna teicniúla agus uasdátú agus forbairt eolais a chur chun cinn d’aon pháirtí leasmhar a bhfuil baint aige leis an bpróiseas tógála: dearthóirí, teicneoirí, oibrithe, tógálaithe, tionscail, etc.