Skip to main content

Culture and Creativity

Osiedla Werkbundu (Austria, Czechy, Niemcy, Polska)

Europejskie osiedla Werkbundu (1927–1932) to międzynarodowy zespół obiektów znajdujący się na terenie 4 krajów (Niemcy, Polska, Czechy i Austria) i 5 miast (Stuttgart, Wrocław, Brno i Praga, Wiedeń). Po I wojnie światowej palącym problemem w całej Europie był powszechny brak odpowiednich mieszkań. Pod hasłem „Nowa Rzeczowość” awangardowi architekci z różnych części Europy chcieli znaleźć przystępne cenowo rozwiązania, które zaspokoją potrzeby socjalne i pozwolą stworzyć dobrze zaprojektowane, wysokiej jakości budynki.

Pierwsze osiedle Werkbundu, Weissenhof, zbudowano w Stuttgarcie w 1927 r. Zainspirowało ono innych artystów do stosowania modernistycznych rozwiązań przy realizacji podobnych projektów. Pozostałe osiedla powstały w latach 1928–1932. Stojące za ich budową postępowe idee nie znalazły zrozumienia u odbiorców. W czasach nazistowskiego reżimu modernistyczny charakter budynków był przedmiotem drwin. Po II wojnie światowej losy osiedli Werkbundu potoczyły się różnie, ponieważ niektóre z nich znalazły się za żelazną kurtyną. W 2013 r. powstała sieć promująca wymianę dobrych praktyk i porad dotyczących ochrony osiedli. Do sieci należy również osiedle Werkbundu w Zurichu (Szwajcaria).

Osiedla Werkbundu, budowane w Europie w latach 1927–1932 jako eksperyment architektoniczny, wywarły głęboki wpływ na XX-wieczną modernistyczną architekturę i umożliwiły architektom z różnych europejskich krajów praktyczne zastosowanie swoich modernistycznych teorii. Osiedla są przejawem europejskich korzeni tego nurtu, który uległ istotnym zmianom w tych pięciu krajach.

Osiedla Werkbundu zajmują ważne miejsce w historii europejskiej architektury, a ich ewolucja na przestrzeni lat odzwierciedla różnice w sytuacji społecznej i politycznej między Wschodem i Zachodem. Społeczne, emancypacyjne, estetyczne i techniczne aspiracje tych osiedli oraz wnioski wyciągnięte z ich budowy są źródłem inspiracji również dziś, w czasach, gdy niektóre europejskie kraje wciąż mają problemy z odpowiednimi mieszkaniami socjalnymi.