Skip to main content

Culture and Creativity

Zdravljica - de boodschap van de Europese “lente van de volkeren” (Slovenië)

“Zdravljica” is een gedicht dat in 1844 door de Sloveense dichter France Prešeren is geschreven. Het werd pas in 1848 gepubliceerd nadat de censuur in het Habsburgse Keizerrijk tijdens de “lente van de volkeren” was afgeschaft. Het in het Sloveens geschreven gedicht heeft de ontwikkeling van de Sloveense identiteit en meer in het algemeen de vrijheid van meningsuiting gestimuleerd. Het blijvend belang van het gedicht werd duidelijk in 1944, toen de partizanen tegen het Nazi-fascisme het gedicht herdrukten, en toen het in de jaren 1980 en in het begin van de jaren 1990 regelmatig werd gezongen tijdens de democratiseringsperiode di eleidde tot de onafhankelijkheid van Slovenië.

In 1991 werd de zevende strofe van het gedicht uitgeroepen tot het nationale volkslied van de nieuwe Sloveense republiek. Die strofe gaat over het ideaal van een vreedzaam samenleven van alle naties. Een vers uit het gedicht is gedrukt op de nationale munt van 2 euro en gegraveerd op een gedenkteken dat tijdens het Sloveense EU-voorzitterschap in 2008 is opgericht tegenover het Justus Lipsiusgebouw van de Raad van de Europese Unie in Brussel.

“Zdravljica” is representatief voor 1848, het jaar van de “lente van de volkeren”, een belangrijke gebeurtenis in de Europese geschiedenis. In heel Europa deed literatuur in nationale of minderheidstalen nationalistische gevoelens ontbranden en de roep naar de opheffing van de censuur en het recht op vrije meningsuiting luider klinken. Het literaire werk van de auteur van het gedicht, France Prešeren, is van groot belang geweest voor het ontstaan van een Sloveens nationaal zelfbewustzijn via taal en literatuur, maar tegelijkertijd bevorderde het gedicht het vreedzaam samenleven van naties.

Het gedicht werd positief onthaald en verspreid in heel Europa via vertalingen in het Duits en Scandinavische talen sinds de jaren 1860-1880 en een vertaling in het Engels en andere talen sinds het midden van de 20e eeuw. Daardoor is het algemeen bekend geworden. Daarnaast bevordert het een internationale inclusieve geest die zelden in een nationaal volkslied wordt aangetroffen.