De prioriteiten die de Europese Commissie voor 2019-2024 heeft vastgelegd, zijn van het grootste belang voor het cultuurbeleid van de EU en de kernthema’s van de Europese culturele samenwerking.

Die prioriteiten maken deel uit van de algemene beleidsstrategie van de Europese Unie. 

Ze zijn van het grootste belang voor het cultuurbeleid van de EU en voor de kernthema’s van de Europese culturele samenwerking.

De zes politieke prioriteiten van de Europese Commissie voor de periode 2019-2024 zijn:

1. Een Europese Green Deal: het eerste klimaatneutrale continent worden
2. Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk: mensen mondiger maken via een nieuwe generatie technologieën
3. Een economie die werkt voor de mensen: werken aan sociale rechtvaardigheid en welvaart
4. Een sterker Europa in de wereld: Europa moet de lat hoger leggen door nog krachtiger invulling te geven aan zijn unieke vorm van verantwoordelijk mondiaal leiderschap
5. Bevordering van onze Europese levenswijze: werken aan een Unie van gelijkheid waarin iedereen dezelfde kansen krijgt
6. Een nieuwe impuls voor de Europese democratie: onze democratie koesteren, beschermen en versterken

• Lees hier meer over de strategische prioriteiten van de Europese Commissie.

Aangezien de culturele en creatieve sectoren in de EU-landen een belangrijke economische en maatschappelijke rol spelen, kunnen ze een aanzienlijke bijdrage leveren aan alle bovenstaande prioriteiten.

Een nieuwe Europese agenda voor cultuur

In navolging van de Europese agenda voor cultuur 2007 heeft de Commissie in 2018 de nieuwe Europese agenda voor cultuur aangenomen om gelijke tred te houden met de ontwikkeling van de culturele sector. De nieuwe agenda en het bijbehorende werkdocument vormen het kader voor de culturele samenwerking op EU-niveau. De nadruk ligt op de positieve bijdrage van cultuur aan de samenleving, economie en internationale betrekkingen van Europa. Ook legt de agenda uitgebreide werkmethoden vast met de lidstaten, maatschappelijke organisaties en internationale partners.

De lidstaten stellen de belangrijkste thema’s en werkmethoden vast om samen te werken op het gebied van cultuurbeleid. Dat gebeurt via werkplannen voor cultuur, die door de Raad van de Europese Unie worden goedgekeurd.

De nieuwe agenda bestaat uit drie strategische gebieden met sociale, economische en externe doelstellingen.

Sociaal

Het doel van de agenda is om de mogelijkheden van cultuur en culturele verscheidenheid te benutten voor meer sociale cohesie en welzijn. Om dat te bereiken, zal de agenda:

• de culturele capaciteit van alle Europeanen bevorderen door te zorgen voor een grote verscheidenheid van culturele activiteiten en mogelijkheden om daar actief aan deel te nemen;
• de mobiliteit van professionals uit de culturele en creatieve sector stimuleren en de obstakels voor hun mobiliteit uit de weg ruimen;
• het Europees cultureel erfgoed als een gedeelde rijkdom beschermen en promoten om het besef van onze gemeenschappelijke geschiedenis en waarden te versterken en een gevoel van een gemeenschappelijke Europese identiteit te bevorderen.

Economisch

De bedoeling is om op cultuur gebaseerde creativiteit in onderwijs en innovatie te bevorderen met het oog op meer banen en groei. Dat vertaalt zich in de volgende doelstellingen:

• kunst, cultuur en creatief denken op alle niveaus van formele en niet-formele educatie en opleiding en in het kader van een leven lang leren bevorderen;
• gunstige ecosystemen voor de culturele en creatieve sector creëren, waarbij de toegang tot financiering, het innovatievermogen, een billijke beloning van auteurs en creatieve geesten en sectoroverschrijdende samenwerking worden bevorderd;
• de voor de culturele en creatieve sector vereiste vaardigheden promoten (onder meer digitale, traditionele en gespecialiseerde vaardigheden en vaardigheden op het gebied van ondernemerschap).

Extern

Het doel is om de internationale culturele betrekkingen van de EU aan te halen door middel van drie doelstellingen:

• cultuur ondersteunen als motor voor duurzame sociale en economische ontwikkeling;
• cultuur en de interculturele dialoog bevorderen met het oog op vreedzame betrekkingen tussen gemeenschappen;
• nauwer samenwerken op het gebied van cultureel erfgoed.

De afgelopen tien jaar heeft de EU veel ervaring opgedaan met culturele samenwerking. Die ervaring ligt aan de basis van de kern van de agenda: een nauwe samenwerking met de lidstaten en belanghebbenden, waaronder maatschappelijke organisaties en internationale partners.

Werkplannen voor cultuur

De lidstaten leggen hun prioriteiten voor het Europees cultuurbeleid vast in meerjarige werkplannen die door de Raad van de Europese Unie worden aangenomen in de vorm van conclusies. De werkplannen bestaan naast de nieuwe Europese agenda voor cultuur en worden volgens de strategische koers opgesteld als een strategisch en dynamisch instrument voor culturele samenwerking in de EU. Ze houden rekening met de huidige politieke ontwikkelingen en leggen prioriteiten vast, met inachtneming van de EU-beginselen van subsidiariteit en evenredigheid.

Het huidige werkplan van de Raad voor cultuur loopt van 2019 tot 2022 en bevat zes prioriteiten voor Europese samenwerking op het gebied van cultuurbeleid:

1. Duurzaamheid in cultureel erfgoed
2. Samenhang en welzijn
3. Een ecosysteem dat kunstenaars, culturele en creatieve professionals en Europese inhoud ondersteunt
4. Gendergelijkheid
5. Internationale culturele betrekkingen
6. Cultuur als motor voor duurzame ontwikkeling

Voor elk van deze prioriteiten worden voor de lidstaten, de voorzitterschappen van de Raad en de Commissie achttien kernthema’s en bijbehorende acties vastgelegd.

De werkmethoden (waaronder de open coördinatiemethode voor deskundigengroepen) en de verwachte resultaten van die prioriteiten zijn duidelijk omschreven.

Met het huidige plan wil de Europese Unie haar acties op het gebied van cultureel erfgoed, sociale cohesie, financiering, innovatie en internationale culturele betrekkingen voortzetten. Andere thema’s en de bijbehorende acties zijn nieuw, zoals muziek, gendergelijkheid of duurzame ontwikkeling.

Het huidige, derde werkplan voor cultuur van de EU bouwt voort op de werkplannen voor 2015-2018 en 2011-2014.

Europees actiekader voor cultureel erfgoed

In december 2018 heeft de Europese Commissie het allereerste Europese actiekader voor cultureel erfgoed voorgesteld. Het doel van het actiekader is om het succes van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed 2018 aan te houden en te vergroten, en zo een blijvende impact te verzekeren. 

• Lees hier meer over het Europees actiekader voor cultureel erfgoed.

Naar een EU-strategie voor internationale culturele betrekkingen

In 2016 hebben de hoge vertegenwoordiger van de EU, vicevoorzitter Federica Mogherini en commissaris Navracsics de gezamenlijke mededeling aan het Europees Parlement en de Raad – Naar een EU-strategie voor internationale culturele betrekkingen voorgesteld. Het doel is om culturele samenwerking centraal te stellen in de diplomatieke betrekkingen van de EU met landen over de hele wereld.

• Lees hier meer over de EU-strategie voor internationale culturele betrekkingen